PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

delilleri ele al ır ve bunlar ın Kur'an, sünnet, icma, k ıyas ve istidlal oldu ğunusöyler.Âmidi, baz ı usulcülerin yapt ığı gibi Kur'an' ın Allah'tan gelen bir vahiyeseri oldu ğunun ispat ı üzerinde durmaz, do ğrudan Kur'an' ın Kur'an'l ığınınteslim edilmi ş ve kabul edilmiş görü şünden hareket ederek onu incelemeyekoyulur. Önce terim, lügat manalar ını sonra terminolojik tarifleri verir sonrada onların tam bir tarif olup olmad ığını münaka şa eder. Tarifler olsun, üzerindekonu şulan nasslar veya ba şkalar ının fikirleri olsun önce onlar ı zikredersonra kelâmi (diyalektik) bir şekilde onlar ın münaka şasım yapar, lehte vealeyhte olan ihtimalleri ileri sürerek kendisinin benimsedi ği manayı veyafikri belirtir.b) Sünnet delilinde peygamberlerin masum olduklar ı hakkındaki kelâmc ı-larm görü şlerinin münaka şas ı yap ılır. Peygamberlerin uyulmas ı gerekli birinsan örne ği olduğu ispatlan ır, sünnetin çe şitleri ve her bir çe şidin hükmüdiyalektik, tez, antitez yoluyla neticelere gidilire) İcma' ın İslam Hukuku kaynaklar ından ( şeri delil) olmas ının, akli venakli delillerini ileri sürerek icma ı kabul etmeyen Sia, haricilere ve Nazzam'akarşı icman ın me şru bir kaynak oldu ğunu savunur.d) Kur'an, sünnet ve icman ın birer hukuk do ğması (nass ı) olarak onlar ınyorumlanmas ı için uyulmas ı gereken naklin s ıhhat ı, zaafı ve bunlar ın hükümlerisonra bu yolda elde edilen nass ın manas ı üzerinde durulur ve anlama vetefsir metodlar ı, dil ve akıl ilkelerine göre çe şitleri, nitelik ve nitelikleri veböylece elde edilen hükümlerin de ğerleri üzerinde durulur.e) İslam hukukunda k ıyastan ve bunun bir kaynak (delil) olup olmamasındanuzun uzun akli, nakli deliller getirilerek bahsedilir ve bir kaynak olmasımüdafaa edilir, onunla sabit olan bir hükme uyman ın ibadet oldu ğubenimsenir.f) istidlal da Âmidi tarafından bir delil (kaynak) olarak ileri sürülmü şsede bunu kanaat ımızca fazla i şlememi ştir. Daha çok nazara kalm ıştır. istidlaldenmaksadın, nass (Kur'an ; sünnet), icma' ve kıyas olmayan hususlarda istidlalyoluyla hüküm elde etmektir. Yapt ığı tenvi'den (çe şitleme) bunun sonrakiUsulcülerin vaz'i hüküm dediklerinin ayn ı olduğu anla şılıyor. Mesela,sebeb, hükmün delili bulunmamas ı, hükmün bulunmas ının delili yayılması vebu konuya "haldeki durumun devam ının" delil sayılmasını ekleyerek bunu istidlâldensaym ış olmas ıyla Âmidi'nin " İhkam ul- Ahkam" adlı eserinin ikincikaidenin bu birinci kısmından ibaret oldu ğu meydandad ır.İkinci kaidenin ikinci kısmında hukuk kayna ğı (seri delil) oldu ğu zannedilenfakat kaynak olmayan, bizden öncekilerin şeriat', sahabenin mezhebi,istihsan, kamu yarar ı (Mesalih Mursele)den bahsetmi ştir.102