PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

kayna ğı olarak kalmas ını gerekli görmü şlerdir. Öyleyse bu durum kar şısındaşöyle söylemeyi uygun görenler vard ır. Fıkıh tenkit edilir, çünkü müctehitleriniçtihadlar ıdır. Şeriat yani Kur'an ve Sünnet tenkit edilmez, fakat yorumlamryani tevil edilir Yorumlanmas ı tenkit de ğildir. Ancak sünnetin nakledilişve rivayet tarz ı da tenkit edilebilir, zira ona insan faktörü kar ışmaktadır.2— İkinci nokta bu tariflerde "ilim" kelimesinin kullan ılmas ı ile ilgilidir.Ilim kesinlikle bilmeğe denir, oysa fıkıh içtihadlardan meydana gelmektedirki bunlar zannidir. Yani kesinlik ifade etmezler. Zira kesinlik ifade etmi şolsalard ı müctehitler ihtilaf etmezlerdi. Bunun için tariflerde ilim kelimesideğil, zan kelimesinin kullan ılması gerekti ğini ileri sürenlere cevaplar verilmiştir İlmin kullanılması fıkhın aynı zamanda şeriata da şamil olduğunu yanifıkhın hepsinin ictihad olmay ıp Kur'an ve Hadise do ğrudan do ğruya dayananbilhassa ibadetleri bildiren hükümleri de içine ald ığın ı göstermektedir şeklindecevap verilmi ştir. İkinci olarak, ictihad istidlâl ile yap ıhr. istidlâ1 her zamanzanniyi ifade etmez, bazan kesinli ği anlatır.Böylece ictihad bazan kesinlik vebazan zan ifade eder. Üçüncü cevap ictihad ın da mutlaka kesinlik bildirmesidir.İctihadda zan ancak müctehidin delili kullanma tarz ından gelir. Fakat müctehidinelde etmi ş olduğu hükümdeki kendi kanaat ı kesindir. Bu kesinlik bak ı-mından ictihad neticesi elde edilen hükümlerin heyeti mecmuas ını te şkil eden"fıkh"a ilim denmektedir. Bu üçüncü cevab ı verenler, müctehidin ictihad ıııınkesinliğini ileri sürer ve kendisinin vard ığı hükme uymas ımn gereklili ğiniifade ederler.Bizce burada önemli olan bu üçüncü cevab ın muhtevas ıdır. Önce, Usulcüleriçtihad ın zan ifade etti ğini ve bundan dolay ı içtihad ın içtihadı bozmadığınıkaideye ba ğladıklarım görüyoruz. Bir müctehidin iki ictihad ı olsabunlardan ikinci ictihad birinci ictihad ı nakzetmez. Çünkü ikisi de zannidir;Zannî olan zanniyi götürmez. İki ayrı müctehid için durum elbette daha aç ıktırve onlar ın ictihadlar ı da birbirini nakzetmez. Bu böyle iken ictihadlar ınhiç olmazsa sahiblerince bir kesinlik ifade etti ği ve bu kesinlikten doğan onauymanın gereklili ğini savunmanın bizce sebebi budur.İSLAM HUKUKUNDA OTORITE MEN ŞEİİslâm'da hüküm men şei Allah't ır ve Peygamber onun arac ısıdır. Bununyanında hüküm otoritesi yani verdi ği hükme uyulmas ı, itaat edilmesi zorunluolduğu bildirilen otorite Kur'an' ı Kerim'de aç ıklanmıştır. "Allah'a itaat edin,Peygambere ve sizden buyruk sahibi (Ululemr) olanlara itaat edin".'oo Buâyeti kerimeye göre kimlerin hükümlerine uyulmas ının farz oldu ğu bildirili-100 Nisa Suresi, 59.52