PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

dudur. Müslümanlar bu metodlar ı eskiden her ilimde kullanm ış olduklar ındanUsulül-Fıkıhda da kullanm ışlardır. İlk önceleri istikra ve tecrübe metodunuUsulde Hanefiler ve tümdengelim, (tabi) metodunu Sâfiller kullanm ışlar amasonralar ı her iki mezhep sahipleri bu iki metodu da kullanm ışlard ır. Baz ı müelliflerHanefilerin metoduna fukaha'n ın metodu ve Safülerin metoduna daMütekellimlerin metodu demi şlerdir.İbn Haldân (808 H. 1405 M.) bu hususta şöyle der."Sonra Hanefi fakihleri Usul'e dair eser yaz ıp kaidelerini tetkik etmekteuzun uzadıya sözler söylediler.Mütekellimler de yazd ı. Ne var ki, fakihlerin yaz ı-ları fıkha daha çok yak ınd ı, verdikleri misâller, getirdikleri deliller ve meselelerifıkhın ince ve felsefi manalar ı üzerine kurmalar ından ötürü fer'i meseleleredaha lay ıktı. Mütekellimler, fıkıhtan mesele şekillerini tecrid edip mümkünolduğu kadar aklı istidlâle yönelmi şlerdi, zira mesleklerine hâkim olan vemetodlar ının gere ği olan bu metoddu. Hanefi Fakihlerinin fıkhın derin manalarınainmekte, mümkün oldu ğu kadar Usul'ün kanunlar= f ıkhın meselelerindenç ıkarıp almakta meharetleri vard ı".'"İslâm Hukuk Felsefesi eserlerini tan ıtırken eserlerden a) yazma veyamatbu olarak gördüklerimi verece ğim. b) İster yazma ve ister matbu olsun,eserin ba şından ve sonundan birer cümle nakledece ğim. c) İmkânım olduğunisbette ve gerekli gördüklerimin plan ını ve metodunu mümkün oldu ğu kadarmüelliflerin kendi ifadelerine dayanarak verme ğe çalışaca ğım.İslam Hukuk Felsefesine ait bize kadar gelen ilk tam ve toplu bir eserİmamı Sâfiin Risalesidir.c:)Vc:r. L7.,,ı ) .51 a 4.1'11-1:p j ı l —Ebu Abdillah Muhammed b. İdris b.Abbas b.Osman b.Sâfii (150-204767-819).(siJIao 4:74L:Ai L4-1 C.),,Ç.);İN,İ.WA. zz;Her ne kadar Ebu Yusuf ve Muhammed Hasan Seybanrnin Usul'e daireser yazd ıkları söyleniyorsa ' 54 da bize kadar ilk gelen eserin Sâfiin Risalesi153 İbn Haldun, Mukaddime, 248.154 Mustafa Abdurraz ık, Temhid Tarih el-Felsefe el. Islamiye, 235, 236; Ahmed Emin, Dulıfil-Islam 2 /229; Fihrist İbn Nedim 300, Mısır tarihsiz.76