PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

me ğe ihtimali vard ır. Görünür anlam (zahir) umumi ise kısıtlanmağaihtimali olur. Mutlak ise kay ıtlanmağa ihtimali olur, hakikat ise mecazmanas ı kasdedilebilir ve bundan ba şka yorumlara ihtimali olur.Neshi kabul eder, yani aç ık hükmü Peygamberlik ve şeriat koymazamanında neshedilebilir ve yerine ba şka bir hüküm şeriat olur. Bu yararhklarmde ği şmesi ile de ğişen ve neshi kabul eden cüz'i, feshi hükümlerdeolur.2 — Kas ıtlı söz (nass):190 Usukülerin terminolojisine göre nass (kas ıtlı söz) kendi sigas ı ilesöylenişine sebeb olan as ıl manayı gösterir ve yorumlanma ihtimali olur.Ne zaman lâfızdan ilk bakışta anla şılan istenen mana olur ve onu anlamakyabanc ı bir şeye dayanmaz ve bu mana sözün söylenmesinin sebebi isebu lâfız o manayı kasdediyor demektir.Yüce Allah' ın "Allah alış verişi helâl ve ribayı haram kıldı"236 sözü,alış veriş ile riba aras ındaki benzerli ği kaldırm ad a nass'd ır (kas ıtlı sözdür).Zira bu mana ilk bak ışta lâfızdan anla şılan, ve söyleni şinden kasedilenbir manadır.Yüce Allah' ın "Hoşunuza giden kad ınlardan ikişer, üçer, dördernikahlay ın" 2" sözü kadınların say ısını en çok dörde hasretmeyi kasdenanlatan sözdür. Zira bu mana lâf ızdan ilk bakışta anla şılan ve söylenmesinesebeb olan bir manad ır.Yüce Allah'ın "Peygamber size ne verirse onu alın, ve sizi nerdenmenederse siz ondan imtina edin" 238 sözü, ganimet da ğıtmada vererekveya vermeyerek Peygambere itaat ın vâcib olduğuna nass (kas ıtlı birsöz) olup ayn ı zamanda söylenmesinden de bu kasdedilmi ştir. Kas ıtlısözün. (nass) hükmü görünürün (zahir) hükmü gibidir. Vurgulad ığı nesneninyap ılması vâcibtir ve yoruma yani vurgulanmayan manan ın kasdedilmesininmuhtemel oldu ğuna da ihtimal vard ır, aç ık (zahir) deaçıkladığımız gibi neshi kabul eder ve bunun için, Yüce Allah' ın şu sözünden"Hoşunuza gidenlerle nikahlanın", evlenmenin mubah olmas ı vekanlar ı bir veya dörde hasretme hükmü al ınmıştır. Aç ık (zahir) ve kas ıtlısözün (nass) her biri kendi manas ına aç ıkça bir nesneye del'âkt eder.Yani her birini anlamakta yabanc ı bir şeye ihtiyaç olunmaz. Her birinindelâlet etti ği nesnenin yap ılması vâcibtir. Yorumu gerektirecek bir nesnebuluunca, her birinin aç ık anlam ında ba şka bir mananm kasdedilmesiolarak yorumlanmağa ihtimal vard ır.236 Bakara, 275.237 Nisa, 4.238 Hasr, 7.312