PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

edilmelidir. Bunlar, açık ve kesin anlamlı, yoruma ihtimal ve imkanvermeyen muhkem âyetlere kar şıhktır. Buna göre Kur'an'da neyin kasdedildiğianlaşılmayan bir şey yoktur. Kur'an'da neyin kasdedildi ğidoğrudan doğruya anla şılan, yoruma ve ihtilafa ihtimal vermeyen veşüphe bırakmayan sözler vard ır ve bir manaya delâlet eden ve ba şkasınada ihtimal veren sözler vard ır. Bu, neyin kasdedildiğini tayin etmek,207 ihtimali kald ırmak için ara ştırma ve çal ışmaya (ictihada) imkan verir.Kur'an'da baz ı sözler de vard ır ki, kendi kendine neyin kasdedildi ğinigöstermez, ancak Safi' onlardan neyin kasdedildi ğini tefsir ederek aç ıklayacakbelirtiler ve karin.elerle etraf ını çevirmi ştir. Çünkü Allah, Kur'an' ıdüşünmek ve ders almak için göndermi ştir. Ayetleri içinde hiç anla şılmayanınbulunmas ı nas ıl mümkün olur? Sürelerin ba şlarında olan heceharfleri, insanlar ı aciz bırakan Kur'an' ın bilinmeyen garip harflerindende ğil, onun bu harflerden meydana geldi ğini göstermek için zikredilmi ş-lerdir. İşte bunun için Kur'an' ın hece harfleri ile ba şlayan sürelerinçoğunda bu harflerden hemen sonra kitap sözü zikredilmi ştir.Be ş inci KaideMÜŞTEREK (E Ş ANLAMLİ) VE DELALETİ"Şer'i nass'da e ş anlamlı bir söz gelmişse, eğer sözlük manas ı ileşer'i manası arasmda e ş anlamlı ise, şer'i manasnım alınması gerekir.Eğer iki veya daha çok sözlük manalar ı arasında eş anlamlı (müşterek)ise, delilin gösterece ği bir manamn alınması gerekir. E ş anlamlı (müşterek)iki veya daha çok manalarmı bir anda kasdetmek do ğru değildir.Bu be şinci kaide ve gelecek alt ınc ı ve yedinci kaideler, şer'i ve beşer'kanunlarla s ık sık geçen üç laf= aç ıklanmasına aittir. Bunlar: Mü ş-terek (e ş anlamlı) söz, genel (umumi) söz ve özel söz (lafz ı hass). Bunlarınher birinin zikredildi ği metinde, gösterdi ği manaların açıklanmas ı :Bu üç lafız aras ında as ıl fark mana yönündendir. E ş anlamlı (müş -terek) de ğişik durumlarda (vaz' ı) değişik manalara konmu ş olan bir sözdür.Mesela y ıl hem hicrî ve hem miladi yıllar için; el ise hem sa ğ ve hem208 sol el için; kuru ş da hem on ve hem bir kuru ş için kullan ılır.Umumi (genel) lafız (söz) tek bir manaya konmu ştur. Ama bu tekmana gerçek alemde her ne kadar say ıhr ise de, sözde say ısı belli olmayanbirçok fertlerde gerçekle şir, yani lügat (sözlük) kullaml ışı (konulu şu-Vaz'ı) bakımından fertlerden belli bir say ıya delâlet etmez, fakat bütünbu fertlerin tümüne Şamil olur. Mesela, ö ğrenciler sözü say ısız fertlerdegerçekle şir ve hepsine Şamil olur.325