PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

lerine kesinlikle isbat etmek gerekir. E ğer tahsis edildiğine bir delil varsa,tahsisten sonra geri kalan fertlerine geri verilmesi gerekli ise de, hükmünübu geri kalan fertlerine isnat etmek art ık kesin de ğil, zanni olur. Umumiolan, ona e şit veya kesinlik ve zannilikte tercih edilecek bir delil ile tahsisedilebilir.UMUMİNİN TARİFİGenel (umumi), sözlük kullan ılışma göre belli bir miktar ı dışardabırakmamak üzere manasmm içine giren bütün fertlere şâmil, onlar ıiçeren sözdür. Fakihlerin, "Her hangi bir aktin akit olabilmesi için, aktedenlerinehliyetli olmalar ı şarttır" sözlerinde geçen "her hangi bir" sözü213 genel bir söz olup belli bir veya birkaç akti d ışarda b ırakmamak üzereakit denilebilen her akte şâmil olduğunu gösterir. "Silâhnn b ırakana emanverilmiştir" hadisinde geçen "bırakan" sözü genel bir söz olup belli birveya birkaç ferdi kasdetmeksizin silâh ım bırakan her ferdi içine ald ığınadelâlet eder.Bundan, umumilik, lâ'fızların niteliği olduğu anlaşılır. Zira bu, sözünbütün fertleri içine ald ığını gösterir. E ğer söz, adam gibi bir ferde, iki ki şigibi ikiye, ki şiler, bir bölük, yüz, bin gibi s ınırlı bir miktarı gösterirse,bunlar genel anlaml ı (umunıt) sözlerden say ılmazlar. Umumi ile mutlakarasmdaki fark şudur:Umumi, fertlerin hepsine şâmil olduğunu gösterir. Mutlak ise, yaygınbir veya birkaç ferde, bütün fertlere şâmil olmamak şartı ile delâleteder. Umumi (genel), içine giren fertlere bir tek defada şâmil olur. Mutlakolan ise, bir defada fertlerden yaln ız yaygın bir ferde şâmil olur. Usulcülerinşu sözünden kasdedilen budur: Umuminin umumili ği şumullüdür,mutlakın umumîli ği bedellidir (teker tekerdir).Umumi (genel) Sözler:Arapçada kelimeler ve ibarelerin incelenmesi neticesinde sözlükkullaıuşlanna göre, bütün fertlerini içine alan ve umumilik gösteren sözler,(lâfız) şunlardır.1) Her (kül) ve bütün (cemi') sözleri. Her himaye eden himaye ettiğişeyden sorumludur.• Yerde olanların tümünü sizin için yarattım 279. Başkasınazarar veren her yanl ış, yapanma ödenmesini gerektirir.214 2) Cinsi tarif eden "el" belirtme tak ısmm müfredin ba şına gelmesi,"zina eden kadın ve erkek (el Zâniye vel-zâni) 2", (el-Sârık vel-Sârıka)• Buhari, 6 /152.279 Bakara, 29.280 Nur, 2.329