PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Yüce Allah' ın "Erkek h ırsız ve kad ın hırsız ın ellerini kesin. 12' sözühırs ızhğm, hırs ız ın elinin kesilmesinin gere ği için, sebeb konmas ını gerektirmiştir.Hz. Peygamberin "Savaşta bir kimseyi öldüren onun üzerinde bulunanlarahak kazanır.* sözü öldürülecek kimsenin öldürülmesi, üzerindensoyunacak şeylere hak kazan ılmas ına sebeb konmas ını gerektirmi ştir.İşte bu gibi sözler (nass) neticeler için sebebler konmas ını gerektirir.Bir nesnenin bir nesneye şart konmas ını gerektirene misâl:Yüce Allah' ın "Yol bulmaya gücü yetene evi ( Kâbeyi) ziyaret etmekAllah' ın insanlar üzerine hakkıdır.122 sözü hacc ın farz olmas ının şartı,oraya gitmeye gücün yetmesini gerekli k ılmıştır.Hz. Peygamberin, "İki şahit olmadan nikâh olamaz."" sözü evlenmeninmakbul olmas ı için iki şahidin bulunmas ının şart olmas ını gerektirmiştir.Hz. Peygamberin, "on dirhemden az mehir olamaz."*** sözü takdiredilen mehrin on dirhemden az olmamas ı şart ı ile me şru olaca ğını gerektirmiştir.Bu gibi sözler (nass) fiilin farz olmas ı için, aktin do ğru olması için,veya herhangi bir nesne için şart kılmmas ım gösterir.Bir nesnenin bir nesneye engel k ılmmas ım gerektirene misâl:Hz. Peygamberin, "Kâtile miras yoktur" sözü, vârisin miras alaca ğıkimseyi (murisini) öldürmesinin miras almas ına engel (mani) kılmmasımgerektirmi ştir.Bunlara ba ğınt ılı (vaz'i) hüküm denmesinin sebebi neticeler içinsebebler, şartlılar (me şrut) için şartlar ve engel olan hükümler gerektirmi şolmas ıdır.Yukardaki anlat ılanlarda yükümlü hüküm ile ba ğlant ılı hükümaras ında iki türlü fark ın olduğu anla şılır:114 1— Yükümlü hükümden maksat yükümlünün bir işi yapmas ınıveya yapmamas ını istemek, ya da yap ıp yapmamakta onu serbest b ırakmaktır. Ba ğınt ılı hükme gelince, bunda hükümlü k ılmak veya serbestbırakmak kasdedilmemi ştir. Onda kasdedilen bir nesnenin bir nesneye121 Maide, 38.122 İmran, 97.* Muslim, 12/59, Nevevl Şerhiyle.** Cami Sağır, 2/202, 3.** Buluğul- Meram, 184.256