PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Şarta Misal: Yüce Allah "Yerde dola ştığınız zaman kâfirlerin sizifitneye düsürmelerinden korkarsan ız namaz ı k ısaltmanızda size bir sorumlu-220 luk yoktur" 3" sözüdür.Nitelik (vasfa) Misal: Yüce Allah' ın "Kendileriyle gerdeğe girdiğinizkarılarınızdan" 3" sözüdür.Gayeye Misal: Yüce Allah' ın "Dirseklerinize kadar kollarınız ı""5sözüdür.Ayrı ve müstakil tahsis delillerinin en me şhurları a) akıl, b) örf,e) nass, d) te şri felsefesidir (hikmet-i te şri'iyye).a) Akıl ile tahsise gelince, yukarıda Yüce Allah' ın "Allah' ın insanlarüzerine hakkı Kübe'yi ziyaret etmeleridir" 3" sözündeki insanlar sözünündeli ve çocuklar gibi ehliyeti olmayan ın dışında olanlarla tahsis etmeolduğunu anlatmıştık ve teklif bildiren her hitaptaki umumilik teklifeehil olanlara tahsis edilir. Medine halk ı ile etrafında olan bedevilerle Peygamberlesava şa gidebileceklere tahsis edilmi ştir. Çünkü ak ıl, hitab ınancak ehil olana yöneltilebilece ğini ve teklifin, teklif edileni yapmayaehliyetli olanlara tahsis edilece ğini gerektirir. Şeriat'da akl ın gerekligördüğü bu tahsisi destekler, be şeri kanunlar ın temelleri de buna göredir.b) öd ile tahsise gelince, buna misal Yüce Allah' ın "Anneler çocuklarınıtam iki y ıl emzirirler' 307 sözündeki anneler benzerlerinin adetinegöre çocu ğunu emzirmeye zorlanamayacak yüksek de ğerli annenin dışındaolanlara tahsis edilmi ştir. İmamı Malik bu görüştedir. Allah' ınelçisinin yenecek nesneyi kendi cinsi ile fazla olarak satmaktan men edenhadisteki yenecek nesne, te şri esnas ında yenecek nesne dernekle marufolan yenece ğe tahsis edilir. Yüce Allah' ın "Her şeyi Rabbisinin emri ilehele& eder'"" sözündeki her şey, helâk olabilecek her şeye tahsis edilir.Us ıdeülerin bir k ısmı, son misâldeki tahsisin delili ııiıı his olduğunu kabuletmişler, bazısı da akıl olduğunu ileri sürmü şse de sonuç ayn ıdır. Bunagöre be şeri kanunların prensiplerinde çok defa kanun maddelerinde geçengenel sözlerin bir k ısmını örf tayin eder. Ve çok defa akit s ıgalarında genel221 olan metinlerin bir k ısmını ticaret örfü tahsis eder.e) Nass ile tahsise gelince, yukarıda birçok yerlerde buna i şaretetmi ştik. Mesela: Yüce Allah' ın gerdekten önce bo şanmış kadınlar hak-303 Nisa, 101.304 Nisa, 23.305 Maide, 6.306 İmran, 97.307 Bakara, 223.308 Ahkaf, 25.335