PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

zekas ı ile Hukuk Felsefesi (Hikmeti Te şriiye) ilkesini uygulam ış ve böyleceşeriata be şeri bir katk ıda bulunmu ştur. Hz. Peygamber zaman ında vukubulan bu gibi misâller az de ğildir.Artık Hz. Peygamber zaman ındaki İslam Hukuk Felsefesinin kaynaklarınıtesbit etmek gerekti ği zaman bunları üçe inhisar ettirmek gerekli görülmektedir.a) Kur'an, ki bugünkü deyimi ile pozitif, mevzu hukuk ilkeleri durumunugösterir.b) Hz. Peygamber'in bizzat kendisi hem kanun koyucusu ve hem yorumcusudurumundad ır.c) Ameli akıl ilkeleri. Zira nazari ak ıl ilkeleri Kelam ilminde kullan ılırBu ameli (pratik) ak ıl ilkelerine örfler, âdetler, hayat tecrübeleri, bilgilerve kültür ile beraber hukuk bilgileri de girer. Ancak bunlarla vanlan hükümHz. Peygamberin tasvibinden geçmi şse o fikir sadece bir ictihad olarak kalmazvahyin tasdikinden geçti ği için her ne kadar do ğrudan do ğruya vahiydeğilse de yukarda geçti ği gibi bu batın bir vahiy olur. Çünkü yanlış olsaydıtashih edilirdi.Böylece Islam hukuk felsefesinin ilkeleri ve muhtevas ı belli olduktansonra onun bir ilim olarak tedvinine gelince, bu hususta kendi özel anlay ışımızladiğerlerinin hilafına diyece ğiz ki, ilk İslam Hukuk Felsefesi Hz. Peygamberzaman ında yaz ıldı ve bu da Kur'an'd ır. Do ğrusu Kur'an' ın. sadeceİslam Hukuk Felsefesinden ibaret olmad ığı herkesce kolayca anla şılır. AmaKur'an' ı Kerim'de bulunan Hukuk ilkeleri ve kaidelerine hukuk hükümlerinintahlilleri (sebebleri) onun bir hususta ilk İslam hukuk felsefesi say ılmas ınıgerekli kılar. Amr b. As gibi birçok sahabenin. Hz. Peygamberin hayat ında veondan sonra bugüne kadar ortaya at ılan hükümlerin dayana ğı olduğundaşüphe yoktur. O, ayn ı zamanda ilk hukuk kitab ı sayılsa da Hukuk felsefesiadı, muhtevas ı ve ihtiva etti ği ilkeler ve gayelerini gösterme bakımından onadaha çok uygun dü şmektedir. İnsan emeği ile meydana gelmi ş eserlere benzememesiyönünden bu ad biraz yad ırganırsa da, bizim demek istedi ğimiz Usulül-F ıkh ( İslam Hukuk Felsefesi) nin müctehitler taraf ından ele almışlar' gibi birhukuk felsefesi de ğildir. Daha do ğrusu, o, Hukuk Felsefesinin kayna ğını te ş-kil eden bir ana ilkeler kitab ıdır.ŞERIAT KEL İMES İNİN MENŞEİMüslümanlar içinde Hukuk Felsefesi dedi ğimiz hukuki esas ve ilkelerleilgili yaz ılı risale veya eser yazanlar ın tarihine geçmeden önce İslam HukukFelsefesinde önemli bir konuya temas etmemiz gerekmektedir. Bu, Islam ın44