PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

"Görünüşteki anlamlar (zevahir ), umumlar, mutlaklar, mukayyedlerve çe şitli şeylere has diziler ve f ık ıh konularından her birindeki çeşitliolaylar ve bunların her bir türünün teşriinin, insanların yararlarının esaslarıolan bu üç nesnenin korunmas ı etrafında döndüğü anlaşılır".Islâm kanununu koyan ın felsefesi ve bu üç türün en iyi şekilde korunmasını istemesi, her türün esas koruyucu hükümleriyle beraber bu gayelerigerçekle ştirecek ve hükümleri tamamlayacak olan hükümleri dekoymasını gerektirmi ştir.Zaruri olanlarda dinin muhafazas ı için namaz ı farz kıldığı zaman,cemaatla k ılınmas ını ve ezan ile ilan edilmesini de kanunla ştırmış ki, dininifâs ı ve muhafazas ı, onun alâmetlerini bir araya getirip ortaya koyarakdaha tam olsun içindir.Nefislerin korunmas ı için kısas ı farz kıldığı zaman, cezada benzerlikolmas ını da kanunla şt ırdı ki, dü şmanlık ve kin uyandırmadan istenilengayeye ula şıls ın ? Çünkü öldüreni yapt ığından daha kötü bir şekilde öldürmekkan dökmeye vesile oldu ğu gibi kısasdaki maksad ın aksine hareketedilmi ş olur.Sebebin önüne geçmek üzere ırzın korunmas ı için zinayı haramkıhnca, yabanc ı bir kadınla yalnızca bir yerde bulunmay ı haram kılmıştır.Akl ın muhafazas ı için içkiyi haram k ılınca, sarho ş etmese bileaz ını da haram kılmıştır. Vacibi tamamlayan her şeyi vacib kıldığı gibiharama götüren' her şeyi de haram kılmıştır. Birçok mubah şeylerdensakındırmıştır. Sebeblerin önüne geçmek için mutlak olanlar ın ço ğununitelemiş (kayıtlamış), umumi olanlar ın ço ğunu tahsis etmi ştir. Çocukyapmak ve nesil yeti ştirmek için evlenmeyi kanunla ştırmış, karı kocanıniyi geçinmeleri ve tam uyu şmaları için de denkliliği (kefaet) şart ko şmuş-241 tur. Zaruri olanlar ı muhafaza için koydu ğu hükümleri, bu gayeyi eniyi şekilde gerçekle ştirecek hükümleri koyarak tamamlam ıştır.Normal ihtiyaçlarda al ış veri şin, kiralamalar ın, şirket ve ortakl ıklarmtürlerini me şru kılınca, onlarda aldatmay ı, bedellerin veya birininbilinmemesini, yok'u satmay ı yasaklamak suretiyle bu hükümleri tamamlamıştır.Akitle beraber bulunmas ı ve bulunmamas ı gereken, şartları,kin ve dü şmanlıklar peyda etmeden insanlar ın ihtiyaçlar ını gidermegayesi olan muameleleri aç ıklamıştır.Süsleyici şeylerde, temizli ği şart ko şunca onu tamamlayacak birşeyi de mendub saym ıştır. Gönülden (nafile) ibadete te şvik edince, onabaşlamakla vaciblik kazandığını kamınlaştırmıştır ki, insan ba şladığıbir i şi bitirmeden onu terketmeyi âdet edinmesin. Vermeye (infak) te ş -vik edince, kazanc ımn iyi kısmmdan vermeyi te şvik etmiştir. islâm şeria-351