PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Hz. Peygamber onu okur ve tebli ğ ederdi. Buradan a şağıdaki sonuçlarçıkar.a) Allah' ın elçisine ilham etti ği manalar ın lâfızlarını da vermedi ği, veonları kendi lâfızları ile ifade etti ği manalar Kur'an say ılmaz. Ve onlaraKur'an hükmü sabit olmaz; onlar sadece Peygamberin sözleri (hadis)olurlar.Kudsi hadisler de böyledir. Bunlar, Hz. Peygamberin Rabbi'ndennakletti ği hadisler olup Kur'an say ılmazlar ve onlara Kur'an hükmüsabit olmaz ve delil olmakta Kur'an mertebesinde olamazlar, onlarlanamaz kılınmaz ve okunmalar ı ibadet say ılmaz.b) Bir âyet veya sureyi tefsir ederken Kur'an' ın lâfz ımn delâletetti ği manaya delâlet eden ve ona e ş manada kullanılan arapça bir lâfız,Kur'an' ın kelimesine ne kadar uygun olursa olsun, Kur'an say ılmaz.Çünkü, Kur'an Allah'tan gelen özel arapça sözlerdir.olduğunda birdirler. Ancak, lifız ve manas ımn Allah'tan nas ıl çıktığı hususunda ihtilâf etmi şlerdir.Ehli sünnetin, bunun keyfiyetini aç ıklayan bir görü ş ileri sürdü ğüne rastlamad ık. Mutezile, Kur'an' ınlafız ve mana bak ımından Allah'tan oldu ğunu, Allah'ın, Kur'an' ı lafız ve mana olarak yaratmak suretiylemeydana koyduğunu kabul etmiştir. Çünkü insanın konuştuğu gibi Allah' ın konuşması imkânsızda•.O halde Allah Cibrile nas ıl söylemi ştir? Bu meseleye Mutezile, Allah' ın Kur'an' ı yaratmak suretiylebildirmi ş olduğunu söyliyerek cevab verir. Meselâ Kur'an'da Musa'ya A ğaç tarafından seslenilmesi,Allah'ın seslenmeyi a ğaçta yaratmas ıd ır. Böylece Allah istedi ğini ba şka bir yerde yaratarak bildirmi ştir.Hz. Muhammed'e do ğrudan do ğruya olan vahiy de böyle olmu ştur. Allah, lafz ı ve manayı Hz. Muhammed'inkalbinde yaratm ıştır.Mutezileden olan Abdul Cebbar' ın (Ölümü: E. 415, M. 1024) Kur'an' ın yaratılmas ına dair (Halkel-Kur'an) adlı (Mısır da 1960 da basılmıştır) eseri bu konunun önemini göstermektedir.Kur'an' ın hem lâf ız ve hem de mana olarak Allah'tan geldi ğini şöyle açıklamak ta mümkündür:İnsanın zihninde olan mana aç ık ve kesin, parlak oldu ğu zaman ile, kapalı, bulanık, belli belirsiz olduğuzaman aras ında ifade ve anlatma bak ımından büyük fark vard ır. Açık, seçik, parlak fikir ve manalar ıanlatmak için insan, hem zahmet çekmez ve hem de kuvvetli ifadelerle onu aç ıklamaya kâdir olur.Burada manan ın açıklığı ve aydınlık-1 insanın onu nas ıl ifade edece ğine yön verir ve adeta mana, kelimelerive uslûbu tayin eden bir durum al ır. Ama insanın bulanık, kapah ve belirsiz bildi ği manalar ıanlatmas ı pek zor olduğu gibi ifadesi de öyle çapra şık, dolambaçlı ve yavand ı •. Bu iki derece aras ındainsanların anlatış ve anlayışlarına göre bir çok derece bulunur. İşte Allah Hz. Peygambere bir nesneyiVahy ettiği zaman, o mana Hz. Peygamberin zihninde o kadar aç ık ve belli olurdu ki, mananın parlakhğıve aydınlığı hangi kelime ve ushibla ifade edilece ğini, manamn kendisi gerektirir. Bu da Allah onamanayı vahyettiği gibi hangi kelime ve uslûbla anlatılaca ğım da vahyeder demektir. Her iki durumdada mana ve lâfz ın tayini Allah tarafından yap ılmış olur. Böylece Kur'an' ın mana ve lâfz ının Allah'tanolmasının, Allah' ın insanın konuşmas ına benzer bir konu şmaya muhtaç olmadan, anla şılması ortayakonmuş olur.Hz. Peygamber'in sözleri her ne kadar vahye dayamyorsa da, onlar ın lafızları Allah tarafındantayin edilmemi ştir. Oysa Hadislerin herkesce üstün manal ı söz olduğu kabul edilmiştir. Onlardaki açıkhkve belirlilik ve kolay anlatma niteli ği de kimsenin dikkatinden kaçm ış değildir. Buna rağmen Kur'anile Peygamber'in sözleri (Hadisler) mukayese edildi ği zaman, Hadisler insan sözü ise, Kur'an, mutlakainsan üstü bir varl ığın sözü oldu ğu açıkça belli olur. Hadisler Peygamber sözü ise, Kur'an' ın Allah sözüolduğu her ikisinin karakteristi ğinden anlaşılır. (Çeviren).166