PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Bir söz, mutlak surette söylendi ğinde kesin olarak hakiki manasm ı gösterir.Tahsis edildi ğini gösteren bir belirtisi olmayan umum kesin olarakumumiliğe delâlet eder. Delil olmadan gerçek manas ından onu çevirmekolamaz. İşte bunun içindir ki, Sahabe, Tablin ve Müctehid imamlar tahsisedilmeden nasslarda geçen genel sözlerin umumili ği ile delil getirmi ş-lerdir, ve onlar delilsiz tahsisi kabul etmemi şlerdir. Umum bir delil iletahsis edildiği zaman, bu onun hakiki manas ı olan umumilikten çevrildiğinive hususî olan mecaz manas ında kullan ıldığım gösterir. Böylecebirinci tahsise kıyaslanarak ikinci tahsise ihtimali olur. Zira birinci tahsisinnedeni başka fertlerde gerçekle şmiştir, sanki birinci tahsis umumiliktebir gedik açmış gibidir. Ve ba şka gedikler açma ğa da yol yapmıştır.Bunun için tahsis edilen umum, tahsisten sonra geri kalan fertlerdedelâleti zanni olmu ştur.Bana göre her iki tarafın delillerini, misâllerini ve şahitlerini kar şılaştırdıktansonra, ameli bak ımdan her iki tarafın fikirleri arasmda esasl ıbir fark yoktur. Çünkü umumun tahsis edildi ğine bir delil olmad ıkçaumumiliği ile i ş yapmanın gerekli oldu ğu hususunda ihtilaf olmad ığı gibiumumun bir delil ile tahsis edilme ğe ihtimali olduğunda da hiç bir ihtilafyoktur ve delilsiz yorumlanmas ı (te'vili) makbul de ğildir. Tahsis edil-217 diğine delil olmayan umumun, umumili ğine deltdetinin kesin olduğunusöyleyenler bile, delâletinin kesin olmas ı ile hiç tahsis edilemiyece ğinikasdetmiş değillerdir. Kasdettikleri delilsiz tahsis edilemiyece ğidir.Umumun, delâletinin zanni oldu ğunu söyleyenler de mutlaka tahsis edileceğinikasdetmemi şler, ancak delil ile tahsis edilece ğini murad etmi ş-lerdir.Umumun (genel) Türleri:Nass'ları inceleme sonucu umumun üç tür olduğu anlaşılmıştır.a) Kesin olarak umumilik kasdedilen umum. Bu, tahsis edilme ihtimalinikaldıran bir belirtiye biti şik olan bir umumdur. Yüce Allah' ınYer yüzünde ruh Allah'a ait olmayan hiç bir canlı yoktur." 292 sözündekiumum ve "Her ya şayam sudan yaptık"2" sözündeki umum. Bu iki üyetinher birinde de ğişmeyen ve tahsis edilmeyen genel ilahi bir kanun(Sünnet) anlat ılmaktadır.Bunlardaki umum, kesin olarak umumili ği gösterir ve bundan aslahususi bir mana kasdedilemez.b) Kesin olarak özellik (husus) kasdedilen umum. Bu, umumiliğinin.devam ın ı kaldıran ve fertlerinin bir kısmının kasdedildiğini açıklayanbir belirti (karine) ile beraber bulunan umumdur.292 Hud, 6.293 Enbiya, 30.332