PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Hususi. olana gelince bunun misâli Hz. Peygamberin Ebu Bürde'yeolan sözüdür. O, Peygamber'e alt ı aylık bir o ğlağın kurban olup olmayacağınısormu ş Peygamber de "Senin için olur, ama senden baska kimse içinolmaz" demişti*. Sorunun şer'i cevab ı müstakil olmayacak soruya tabiolarak gelmi şse, bu cevap umumi ve hususilikte soruya tabidir. Ve sorucevapta tekrarlanm ış gibidir.Müstakil cevap umumi olarak gelirse, umumidir, sebebin hususi oluşunabakılmaz. Be şeri kanunların ilkeleri de buna göredir. Evlenmeyaşının tandidi maddesi umumidir. Me şru kılmmasma sebep olan olayın224 veya olaylar ın özelliklerine bak ılmaz. Evlenme, bo şanma veya nafakadavalarının baz ı durumlarda dinlenmesini men eden maddeler umumidir.Onların kanuna girmelerine sebeb olan olaylar ın özelliği (hususiliği)pazarı itibara al ınmaz. Anayasan ın (düstur) 115 nci maddesi her be ş yıldayarının yenilenmesini gerektirmesi umumidir. Maddenin konmas ınınsebebinin hususili ğine bakılmaz. İmam ı Sâfiin dediği gibi sebeb hiç birşey yapmaz, ne yaparsa sözler (lâf ız) yapar. Nass' ın şerait olmas ının felsefesiile soru ve olaydan ötürü nass' ın gelmesi aras ında fark gözetilmesidir.Umumun me şru olmas ının felsefesi ihtilâfs ız onu tahsis eder.Ama sebebten ötürü nass'a gelince, "Sözün umumili ğine karşılık sebebinhususiliğine bakılmaz" sözleriyle bunu kasdetmi şlerdir.Alt ı nel KaideÖZEL (HUSUS İ) VE DELALET İBir nass'da özel bir söz gelmişse yorumlanmas ına veya başka birmana kasdedildiğine delil olmad ıkça, hüküm onun gösterdiği nesneye kesinolarak sabit olur. Eğer söz mutlak geçerse, onu ba ğlayacak (takyidedecek) bir delil olmad ıkça, hüküm mutlak olarak sabit olur. Söz, e ğer,emir s ıgas ıyla gelmi şse onu vâciplikte ıı çevirecek bir delil bulunrnad ıkça,emredilenin vâcip olduğunu ifade eder. E ğer, söz olumsuz (nehiy) s ıgasıyla gelmi şse onu haraml ıktan çevirecek bir delil bulunmad ıkça, yasaklamanınharam olduğunu ifade eder.Özel Söz: (Lâfz ı hass)Tek bir şahsi göstermek üzere Muhammed gibi veya türü göstermeküzere ki şi gibi konan bir sözdür. Veya s ınırlı birkaç ferde, mesela üç, on,yüz, topluluk, cemaat, grup ve benzeri sözler olup birtak ım fertleri gösterir,bütün fertleri içine almayan sözlere de özel söz denir.Özel söz hazan her hangi bir kayda ba ğh olmadan gelir, hazan da225 bağh olarak geçer, bazan bir i ş yap ılmas ını isteme s ıgas ı şeklinde olur,* !bn Maceh, 2 /1054.338