PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Te şri hikmeti ve tazmin etmede genel ilkeler bu aç ık anlamın yorumununve açıkça görünür manas ından onu çevirmeyi ve her ikisiyle uyuşanba şka bir manan ın kasdedilmesini gerektirir. K ırk koyunda bir koyununzekât farz k ılınmasının gayesi fakirlerin ihtiyac ım savmakt ır. Fakirinihtiyacını saymak bazan koyunun k ıymetini vermekle daha çok gerçekleşir. Öyle ise koyundan murat koyun veya ona muadil olan k ıymetbiçilen her çe şit maldır. Bir ölçek hurmay ı vacib kılmanın gayesi satım.-cinin koyunun sütünden harcad ığının bedelini vermektir. Bazan herikisi, hurmadan ba şka şekilde sütün k ıymetini vermek veya ba şka birşey vermekle raz ı olurlar. Maksat telef olan ın mislini veya kıymetiniödemedir. Telef edilen şeyleri tazmin etmede, bu şer'an temel ve genel esastır.Aynı şekilde iki eksik olandan (garaveyn) birinde kar ı kocadan birininhissesinden geri kalamn üçte birinin anaya verilmesi ile yorumlamadada böylece mirastaki hissesinin baban ınkinden fazla olmas ının önlenmesigayesi güdülmüştür.Ceza Kanununda bunun örneklerinden biri, gece sözünü, hırsızlıksuçunda ve ekinleri tahrib etme suçunda şiddet sebebi bir zaman kılmaktır.Sözün görünür manas ı alınırsa gece ile güne şin batışından doğuşunakadar olan zaman kastedilir Fakat bu, belki Sari'in geceyi şiddetsebebi bir zaman tayin etmesinin hikmetine uymaz. Çünkü maksatkaranlığı, suç işlemek için fırsat kollayan ın cezas ını şiddetlendirmektir.Öyle ise geceden maksat, karanl ık bastığı zamandır ki bu belki güne şinbatmas ından hemen sonra olmaz.Düşünülme ğe de ğer yoruma misal: Yüce Allah' ın "Yemini bozma-193 nın kefareti on yoksulu doyurmakt ır'"" sözünü ya on yoksul veya biryoksulu on defa olarak yorumlamakt ır.Yüce Allah' ın "Altm ış yoksul yedirmek' 245 sözü ile altmış yoksulveya altmış defa bir yoksul kasdedilmi ş olmas ıdır. Yüce Allah' ın "Sizeselâm verildiği zaman siz de daha iyisi ile selâm ı verin veya onu aynentekrar edin"246 sözü ile hibe etme kasdedilmi ş ise, size biri, bir hibedebulunursa, siz de hibe edene daha iyisini veya bir benzerini kar şıhkverin, kasdedilmi ştir.Yorumlamanın bütün kap ılarını kapamak ve daima aç ık manayıalmak, Zahiriyye mezhebinde oldu ğu gibi, hazan te şriin ruhundan uzakdü şmeğe, ve genel ilkelerinden d ışarı çıkmağa ve sözleri (nass) çeli şikgösterme ğe sebeb olur.244 Maide, 39.245 Mucadele, 4.246 Nisa, 86.314