PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Talak süresinin 4 ncü Ayetinde de şöyle buyuruyor "gebe olan kadınlarınbekleme süresi çocuklar ını doğurmakla biter."Bu iki Ayetin aras ını bulmak mümkündür. Şöyle ki kocas ı ölen gebekadın bu iki süreden en uzak olan ı bekler. E ğer dört ay on gün geçmedendoğurursa, dört ay on günü bekleyerek doldurur. E ğer dört ay on güngeçtikten sonra do ğurursa do ğuraca ğı güne kadar bekler.Uzlaştırma ve birle ştirme yollarından biri de, iki sözden birinigörünür (zahir) manas ından yorumlayarak çevirmek metodudur. Ve böyleceöbür söze kar şı olmaz. Uzla ştırma ve birle ştirme yollarından başka274 biri de iki sözden birini di ğerinin umumili ğini kıs ıtlamış (tahsis etmi ş)olarak, ya da onun mutlak olu şunu kayıtlam ış olarak kabul etmek yoluludur.Bu şekilde özel ile kendi k ısıtlanan yerde ve umumi ile de onundışında kalan yerde i şlem yap ılır. Kay ıtlanan ile kay ıtlı olan yerde, mutlakile de kay ıts ız olan yerde i şlem yap ılır.Eğer iki söz aras ında uzla ştırma ve birle ştirme mümkün de ğilse,tercih yollar ından biri ile birini öbürüne tercih etmeye çal ışılır. E ğerara şt ırma, sözlerden birinin di ğerine tercihini gösterirse, a ğır basan delilingereği yapılır. Buna aç ıklama denir. Çünkü iki söz derecede ayn ı de ğildir.Tercih bazan delâlet yolu ile olur ve sözün ibaresinin gösterdi ği anlamsözün i şaretinin gösterdi ği anlama tercih edilir Bu çat ışma ve tercihedair birçok misâl geçmi ştir.İki söz aras ını uzlaştırma ve birle ştirme mümkün de ğilse, ve tercihyollarından biri ile de diğerine tercih imkân ı yoksa, her ikisinin Şâri'-den çıkış tarihine bak ılır. E ğer ikisinden biri öbüründen önce ise, sonraolan öncekini nesheder ve ona göre i şlem yap ılır. Bu da Ayetlerin ini ş vehadiselerin söyleni ş sebeblerin.e ba şvurmakla olur. Ayetlerin birbirinineshetme hususunda yukarda anlatt ığımız bütün misâllerde, neshedeninneshedilenden sonra geldi ği sabit olmu ştur. İki söz aras ını birle ştirmek veuzlaştırmak mümkün olmaz ve biri di ğerine tercih edilmezse ve sudürtarihleri de bilinmezse, ikisini de delil getirmekten vazgeçilir. Çat ışma olanolayın hükmü hakkında sanki hüküm olmayan bir olay gibi ba şka birdelile gidilir Ama bu var olmayan farazî bir şekildir.E ğer çat ışma nass olmayan iki şer'i delil aras ında meselâ iki kıyasaras ında ise, bu gerçek bir çat ışma olabilir, zira k ıyaslardan biri yanl ışolur. E ğer iki kıyastan birini diğerine tercih etmek mümkün ise, bu ya-275 pılır. İki kıyastan birinin di ğerine tercih edilmesinin yollar ından biri,birinin nedeninin nass'a dayal ı olmas ı ve diğerinin nedeni de istinbatedilmi ş bir neden olmas ıdır, yahut da birinin nedeni sözüm i şaret yolu ile,diğerinin nedeni de münasebet bulunma yolu ile ç ıkarılmış olmas ıdır.374