PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

sözün (nass) ibaresinden annelerin yiyecek ve giyecek nafakalar ın ın babalaravacib oldu ğu anla şılır. Zira ayetin kelimelerinden ilk anla şılan vesöyleni şinden (siyak) kasdedilen budur. Bu nass ın i şaretinden de çocuğununnafakas ırun kendisine ait olmas ında babaya hiç kimsenin ortakç ıolmadığı anla şıhr. Çünkü çocuk ba şkas ının de ğil, kendisinindir.E ğer baba Kurey şten ise, ana Kurey şten de ğil ise, çocuk babasınaait olarak Kurey şten olur. Zira kendi çocu ğudur, ba şkasının de ğildir.Babas ı muhtaç olduğu anda kar şılıks ız o ğlunun malından ihtiyac ını giderecekkadar ına sahip ç ıkabilir. Çünkü çocuk kendisinindir, çocu ğunmalı da onundur.Ne var ki, bu hükümler sözün (nass) i şaretinden anla şılmıştır.Nass ın lafızlarında ihtisas bildiren lam" harfi ile babas ına nisbet edilmiştir. "Çocuk kendisine do ğurulana" "ve alel mevrad lehu" denmi ştir."Sen ve mal ın, babanındır"* anlamında olan hadiste bu ihtisas ifade edilmiştir. Bu ihtisas ın gereklerinden olan yukardaki hükümlerin sabit olmasıdır.Bunlar sözün ibaresin.den anla şılan ve söyleni şinden kasdedilmeyenmanaya gereken hükümlerdir. Bunun için bunlar ın anla şılmas ısözün ibaresinden de ğil, i şaretindendir.Ba şka bir misal: Sava şsız ganimettel" hissesi olanlar ı aç ıklayan168 Yüce Allah' ın sözü "Yerlerinden ve mallar ından çıkarılan fakir muhacirlerAllah'dan fazl ve ho şnutluk isterler."'" Bu sözün ibaresinden, fakir muhacirlerinsava şsız ganimetten hisseleri oldu ğu anla şılır ve sözün i şaretindende bu muhacirlerin memleketlerinden ç ıkarıldıkları zaman b ırakt ıklarımallarının kendi mülkiyetlerinden ç ıkmış olduğu anla şılır. Zira nassonlardan fakirler sözü ile bahsetmi ştir. Fakirler olarak nitelenmelerimalları üzerinde olan mülkiyetlerinin baki kalmad ığını gerekli kılar. Bu,nass'ta bulunan bir lafz ın manas ının gere ği bir hüküm olup sözün söylenişinden de kasdedilmi ştir.Üçüncü misal: Yüce Allah' ın "Onları affet, onlar için mağfiret dileve i ş hakk ında onlara danış."7 I şaret yoluyla bu ayetler milletin içindenkendisini temsil edecek ve milletin i şlerinde danışılacak bir grup insan ınortaya ç ıkarılmas ını gerektirmektedir. İşin tenfiz edilmesi, millete dan ışmabunu gerekli kılar.Dördüncü misal: Yüce Allah' ın "Senden önce elbette kendisine vahyettiğimizbir tak ım erkekler gönderdik. Bilmezseniz ilim adamlar ına sorun." " 8185 Sava şsız ganimet -fey', müslümanlar ın sava şmadan müslüman olmayanlardan ald ıkları mallar:Sulh ile haraç ile al ınan mallar gibi.186 Haşr, 8.187 İmran, 159.* /bn Maceh, 2 /469, yeni bask ı .188 Enbiya, 7.296