PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

olmuş demektir. Bu şartları ve çevreleri say ıp dökmeye ve susman ın,fikre muvafakat edip ona raz ı olduğunu kesinlikle ortaya koyma ğa imkânyoktur. Susan kimsenin fikri yoktur. Ona muvaf ık veya muhalifbir söz isnad edilemez. İcma denenlerden vuku bulanlar ın ço ğu, kısmi(sükûti) icma'd ır.iema'm hükme delâletinin kesin veya zanni olmas ına göre de ikitürlüdür: a) Delâleti kesin olan icma, aç ık icmadır, yani bunun delâletettiği hüküm kesindir. Bu olayda ba şka bir hükme gidilemez ve her hangibir olay hakkında şer'i hüküm üzerine icma vaki olduktan sonra o olayiçin ictihada imkan yoktur filb) İkincisi hükme delâleti zanni olan icma'd ır ki, bu da kısmi(sukûti) icma demektir. Yani bunun hükmü a ğır basan bir zanna dayanmaktadır.Olay hakk ında ictihada imkân vard ır. Çünkü bu, müctehidlerinhepsinin değil, bir gurubun fikrinden ibarettir.67 İcma' ın hangi çe şidi olursa olsun ister cemaat, ister ümmet, ister aç ık, ister kısmi icma olsun,icma, bir as ırda yani aynı anda bulunan ınüctehidlerin ictihadımn birbirine uymas ı ve iltihakı ile birhükümde birle şmeleriyle ancak o as ırda onunla amel etmek zorunlu olur. O as ırda bulunan müslümanlarıilzam edecek bir kuvvete sahip bulunur. Ama sonraki as ırlarda, cemiyet şartları değişeceğinden veilimler, anlayışlar tekâmül edece ğinden bir önceki icma şer'an ilzam edici olmaz. Nas ıl ki önceki icmamüctehidlerin anlayışına dayanmışsa, sonraki as ırda yeni şartlar alt ında ba şka şekilde anlamaya gitmeimkân ı olaca ğı için, sonraki asnn müctehidleri ayn ı olay hakkında ictihad etme salâhiyetini haiz olurlar.Flepsi aynı hükümde birle şir veya birle şmez, bu ayr ı konudur. Fakat icma edilen bir hükümde tekrarictihad edilebilir ve üzerinde icma vuku bulan her hangi bir meselenin tekrar ictihad konusu yap ılmasındaşer'l bir yasak ve sak ınca olduğuna dair bir söze (nass) rastlamad ık. (Çeviren).198