PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

edip Hz. Peygambere ne oluyoruz emniyet zaman ında namaz ı kısaltıyoruz? diye sordu. Hz. Peygamber de "Bu Allah' ın size verdiği bir sadakadırO'nun sadakasını kabul edin"* buyurdu. Bu hayretin men şei Hz. Ömer,183 Yüce Allah'ın "Yer yüzünde dola ştığınızda, kâfirin bir fitnesinden korkarsanız,namaz ı k ısaltmanızda bir günahınız olmaz" 219 sözünden, korkmadıklarızaman kısaltmayacaklar ını anlamıştı . İşte z ıt anlam budur.Hz. Peygamber O'na verdi ği cevapta ona anlay ışmda yanılmamış, ancakAllah'ın onlara geni şlik verdi ğini, emniyet halinde de onlara izin verdi ğinigösterdi.İkincisi: Sözlerde bulunan kay ıtlar bir hikmetten ötürüdür. ÇünküŞirr bir nitelik, şart, gaye ve say ı ile manas ız yere kayıtlamaz. Bundanilk anlaşılan şey bu hikmetin hükmünü, kayd ın bulunduğu şeye tahsis etmektir.Ve bu tahsis etme, kayd ın bulunmadığı yerde hükmün yokluğunugerektirir. Bu hususta şer'i söz ile insanlar ın sözleri aras ında farkyoktur. Yalnız bir belge, nitelik, şart ve di ğer ikisini kayıtlamak de ğil detazim, övme, yerme veya genel gelene ğe göre geldi ğini gösterecek olursa,o zaman z ıt anlamla (mefhum muhalefet) delil getirilemez.Hanefi Usulcüleri görü şlerine birkaç delil getirmi ş, fakat en aç ıkolanı iki tanedir.Birincisi: Arapçan ııı ifade tarzlarmda hükmün bir nitelik, şart ilekayıtlanmas ı veya bir gaye ve sayı ile s ınırlanmas ı kaydımn bulunduğuyerde hükmün bulundu ğunu, kaydın bulunmadığı zaman hükmün bulunmadığınıgöstermez. Çok defa ibare kay ıtlanınış olarak söylenir vedinleyici kayd ın bulunmadığı yerde hükmü anlatmakta tereddüt eder vesözü söyleyene sorar, o da sorucuyu tuhaf kar şılamaz. Mesela biri Sana"sabahleyin isterse, ihtiyacını gör" derse, onu dinliyen kimsenin "Ak şamleyinisteyen ne olacak ?" diye soru sormas ını yadırgamaz. Kayd ın bulun-184 madığı yerde hükmün bulunmadığına delâleti kesin de ğilse, şer'i söz onadelil olmaz. Çünkü şer'i sözlerle delil getirmekte ihtiyatl ı olmak gerekir.Sırf ihtimal ile delil olamaz.İkincisi, kayıtlanana ve hükümlere delâlet eden şer'i sözlerin çoğundakayıt bulunmayan yerden hükmü kalkmam ıştır. Doğrusu kaydınbulunduğu olaya da kayd ın bulunmadığı olaya da sözün (nass) hükmüsabit olur, yolculukta, namaz k ılanlar kafirlerin fitnesinden korksunkorkmas ın namaz ı kısaltırlar. Oysa nass "Kafirlerin fitnesinden korkarsanız"22° kısaltma şartını koymu ştur. Kar ısının kızı, anas ının kocas ınınevinde olsa da olmasa da anas ının kocas ına haram olur. Oysa ayet "Karı-Tertib Musned Ahmed b.ilanbel 5/94.219 Nisa, 101.220 Nisa, 101307