PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

hükmün cinsi için nazara itibara alarak geni ş davran ıldığı halde garib biruygunluk bulunamamıştır. Bundan ötürü Cem'ul eevami" sahibi "garibuygun'u" zikretmemi ş nitelik olan nedeni müessir, mülay ım ve murselkısımlarına ayırmış olup biz de bu bölümlemeyi tercih ettik.3: Mutlak (mursel) uygun (münasib) neden:Bu, şari'in kendisine göre bir hüküm koymad ığı niteliktir. Hiç birşer'i delil de yukardaki türlerden hiç birinin nazar ı itibara al ındığını veyalağvedildiğini göstermemi ştir. Bu, bir yararh ğı (maslahat) gerçekle ştirdiğiiçin uygundur. Fakat, la ğvedilmesini ve nazar ı itibara alındığını gösterenhiç bir delil olmamas ından dolay ı buna (mursel) mutlak denmi ştir. Usulcülerinterminolojisine göre buna, mutlak yararlık (maslahat ı mursele) denir.Bunun misalleri: Sahabenin zirai eraziye koydu ğu haraç (vergi), parabasılmas ı, Kur'an' ın toplatılmas ı ve yayılması ve buna benzer hükümlerikamu yararı (maslaha) ilkesi üzerine kurmu şlardır. Safi tarafından bunundelil sayılıp sayılmamas ına dair bir şey ortaya konmam ıştır.ilimler, bu kamu yararı ilkesinin (münasib mursel), hükümlerinşer'i bir kayna ğı olup olmamas ında ihtilaf etmi şlerdir. Kimi, bunu şari'innazan itibara almad ığına bakarak hükme kaynak olmayaca ğını söylemiştin. Kimi de şari'in bunu la ğvetmedi ğine bakarak, hükme kaynakolabileceğini söylemi ştin.Ilerde aç ıklanmas ı gelecek.4. Lağvedilmi ş ilişkin nitelik:Zahirde üzerine hüküm bina etmenin bir yararl ığı (maslahat ı) gerçekleştireceği sanılan bir niteliktir. Oysa şâfi ona uygun bir hüküm koymadığıgibi onun delil say ılmasını da la ğvetmiştir. Mesela kız ile oğulunyakınlıkta e şit olmaları irste e şit olmalar ını gerektirmez, ve Ramazandakasden yiyene mani olmak için ona özel bir ceza vermek, ki bununüzerine hüküm kurulamaz. Aç ıklanmas ı ilerde gelecek.NEDENİN (İLLET) BİLİNME METODU82 Nedenin yollarından (mesalik) maksat, onun bilinmesine götürenyollardır. Bunların en me şhuru üçtür:Birinci yol: Aç ık söz (Nass)Kur'an ve Hadis'te bir söz, bir niteli ğin neden olduğunu göstermi şise, bu nitelik nass ile sabit olan bir neden olur. Buna "açıkça belirtilmiş221