PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

gereklidir. Usulcüler bu şartlar ı, aç ıkça (Nass ile) bildirilen nedenleriistikra ve nedenin tarifine göre uygulama yapmak suretiyle ç ıkarmışlardır.Neden bildirmekten maksat, hükmün fer'e geçmesini sa ğlamagayesini göz önünde bulundurmakt ır. Bu şartların bir kısmında usulcülerbirleşmi ş bir kısmında birle şmemişlerdir. Biz üzerinde birle ştikleri şartlar ıinceleyeceğiz.Birle şilen nedenin şartlar ı dört tanedir.1) Aç ık bir nitelik olmal ıdır: Aç ık olmas ının manas ı dış duyularlakavramlan bir nitelik olmas ıdır. Zira "neden" fer'de olan hükmü bildi-74 receği için, as ılda bulundu ğu duyu ile kavranan, fer'de var oldu ğu geneduyu ile kavranan aç ık bir nesne olmal ıdır. Şarapta duyu ile kavramlan,sarho ş etme, duyu vas ıtas ıyla sarho ş eden ba şka bir içkide var oldu ğuanla şılır. Cins ile miktar, alt ı faiz mallar ında bulundu ğu duyu ile kavran ılır,aynı şekilde miktarla ölçülen mallarda her ikisinin bulundu ğu duyu ileanlaşılır.Bundan ötürüdür ki, d ış duyu ile kavran ılmayan gizli bir nesne ileneden bildirilemez (tâtil yap ılamaz). Çünkü var veya yok oldu ğunu anlamakimkâns ızdır. Kocan ın nutfesinin karısının rahminde bulunmas ı ileneseb sabit olmaz. Ancak bunun bulunabilece ğine açıkça ihtimal verendelil me şru evlenme akdidir.Alıcı ve sat ıcının sigas ı iki bedelde mülkiyetin nakline delil olamaz.Mülkiyetin naklinin delili r ızalarının bulunmas ının açıklanmas ıdır ki, buda icab ve kabul (yani "ald ım verdim" sözleri ile) dür. Akhn olgunlu ğuda yetkin olman ın (buluğa ermenin) delili olmay ıp, aklın olgunla şmasımnaçık belgesi olan on be ş yaşıdır, veya daha önce yetkinlik belirtilerininmeydana ç ıkmas ıdır.2) Neden, mazbut bir nitelik olmand ır. Mazbut olmas ının manası,fer'ide tamam veya az farkla var oldu ğu tesbit edilebilecek belirli ve bellibir gerçekli ği olmas ıdır Çünkü kıyasın aslı, as ıl ile fer'in, aslın hükmününnedeninde birle şmeleridir. Bu e şit olma, nedenin belli mazbut olmas ınıgerektirir. Böylece iki olay ın nedende birle ştiğine hükmedilmi ş olur.Vârisin kasden dü şmanhkla murisini öldürmesi mazbut bir hakikat olup,bunun kendisine vasiyet edilenin, vasiyet edeni öldürmesinde gerçekle ş-mesi mümkündür. Insan ın, karde şinin ah ş veri şine tecavüzünün mazbutbir nesne olup bunun, kiralamada, bir insan ın diğerine tecavüz etmesindegerçekle şmesi mümkündür.Bundan dolay ıdır ki, elastiki olan, mazbut olmayan s ıfatlarla nedenlemeyegidilemez. Çünkü bunlar, fertler, durumlar ve yerlere göre büyük215