PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

veya s ıfat olmas ına göre, ço ğul olmaktadır ve ço ğulu "hukuk" ve "h ıkak"şeklinde gelir.Öyle anla şılıyor ki "fıkıh" ilminin yeni bir adı olan "hukuk" kelimesi"sübut" manas ında masdar olmay ıp "bat ır ın karşıtı "sabit" anlamında"hakk"ın ço ğuludur. Hakk' ın ço ğulu olan "hukuk" İslam fıkh ına yabancıbir kelime olmay ıp "hukukullah" ve "hukukulibad" gibi deyimlerde terimleştiği gibi "hukukunnas" veya falUncan ın "hakkı" diye de kullan ıla gelmi ştir.Ancak "hukuk"un fıkıh ilminin ad ı olu şu son yenile şme devirlerine rastlar veAvrupa'n ın tesirinde tercüme ile İslam memleketlerine girmi ş bir terimdir.Önce araplar ın mı yoksa Osmanl ıların mı bunu iktibas ettikleri üzerinde durmayacağız."Hukuk" kelimesinin bugün Türk dilinde kullan ıldığı manaları şöylecesıralayahm: Hukuk:a) Bir ülkede yürürlükte olan bütün hukuk kaideleri,b) Belli bir konudaki hukuk kaideleri, mesela i ş hukuku gibi.c) Dünya ölçüsündeki münasebetleri düzenleyen hukuk kaideleri, meselaİslam hukuku.d) Olmas ı gereken hukuk kaideleri, mesela ideal hukuk.e) Bir hak iddia etmeyi veya hakka tecavüzü halinde cezalanm ay ı tayineden ceza ve ticaret hukuku d ışında kalan gene adli mahkemelerde görülendavalarla ilgili hukuk kaideleri, mesela hukuk Usulü.f) Milletler arası bir te şkilat ın bağlı olmas ı gereken kaideleri ihtiva eden,mesela, Panamerikan hukuku gibi yerlerde kullamhr ıosBugün fıkıh yerine İslam hukuku kullan ılmaktadır. Fakat fıkıh ibadetlerdende bahsetmektedir. İtikad yönünden olmay ıp s ırf ameli yönündenfıkhı ikiye ayırmak do ğrudur. Biri Allah'Ia olan ili şkileri düzenleyen kaideler-ki bunlar ibadetlerdir, di ğeri de insanlar aras ındaki ili şkileri düzenleyenkaidelerdir. Buna göre hukuk, ibadetlerle ilgilenmedi ği için fıkhın yalmzibadetler dışında kalan kısmına Şamil olmaktad ır.Eskiler fıkhın bu kısmını muamelat, munakehat ve ukubat diye ay ırmış -larsa da elbette ki bu daha çok bölümlere ayr ılabilecek konular ı ihtiva etmektedir.F ıkhı hukuk'a e ş anlamda kullan ırsak o zaman fıkıh ibadetleri içinealmayacakt ır. Bu manada olmal ı ki Abdurrazzak Senhurt garb hukukuna da"el-fıkh al-garbi" '® demektedir. Böylece f ıkıh hukuk yerine ve hukuk f ıkıhyerine kullan ılabilecektir.108 Prof. Dr. Erdo ğan Göger, Hukuk Ba şlangıcı Dersleri, 6, Ankara 1972.109 Dr. Abdurrazzak Senhurl, Mesad ırul-Hakk diraseten Mukareneten bil-F ıkhıl-Garbi,alt ı cilt, Mısır 1954.59