PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

üzerine hakk ı, evi ( Ktıbeyi ) ziyaret etmeleridir" 112 ve "Ey inananlar akitleriyerine getirin" 1" gibi sözleri yükümlüden bir tak ım işlerin yap ılmasınıistemektedir.Bir i şin yapılmamasını istemeyi gerektirene misâl:114 veYüce Allah' ın, "Hiç bir kimse (kavm ) di ğeri ile alay etmesin""Zinaya yaklaşmay ın"" 5 ve "Size le ş, kan ve domuz eti haram !al ındı" "6ım işleri yapmamas ını, onlardan geri gibi sözleri yükümlünün bir takdurmasını istemektedir.Yükümlünün bir işi yapmas ı ve yapmamas ı aras ında serbest olduğunugerektirene misâl:Yüce Allah' ın, "Hacdan çık ınca avlanın" 117 ve "Cuma namaz ı bitinceyer yüzüne dağılın"," 8 "Yer yüzünde dola şırken namaz ı k ısaltmanızda sizebir sorumluluk yoktur". 119 gibi sözleri yükümlüyü bir işi yapma ile yapmamaaras ında muhayyer b ırakmayı gerektirir.Bu çe şit hükme (teklifi) yükümlülük denmi ştir. Zira, bu, yükümlü(mükellef) nün bir i şle yükümlü kıhnmas ını, veya bir i şten uzak durmasını ya da onu yap ıp yapmamakta serbest b ırakılmasını içerir. Yükümlününbir i şi yapmas ını veya ondan uzak durmas ını istemek hususundabu ad ın (yükümlülük=teklifi hüküm) verilmesinin manas ı açıkt ır.Fakat, yükümlünün bir i şi yapmas ı ile ondan uzak durmas ı aras ında serbestb ırakılmas ına yükümlü (teklifi) denmesinin manas ı anla şılınamaktadır.Çünkü bunda bir yükümlülük (teklif) bulunmamaktad ır. Bununiçin, buna yükümlü hüküm denmesi, ötekine ilhak edilmesindenötürü oldu ğunu söylemi şlerdir.1— Bağıntılı (Vaz'i) hüküm, bir nesnenin bir nesneye sebeb veyaşart ya da engel konulınasmı gerektiren hiikümdür. Bir nesnenin bir nes-113 neye sebeb konmas ımn gerekti ğine misâl: Yüce Allah' ın, "Ey inanlarnamaza ka/kt ığınız zaman yüzlerinizi ve dirseklerinize kadar kollar ınıny ıkay ın" ,120 sözü namaz ı kılmayı istemek, abdest alman ın farz k ılınmas ınasebeb olarak konulmas ını gerektirmi ştir.112 imran, 97.113 Maide, 1.114 Ilueurat, 11115 Isra, 22.116 Maide, 3.117 Maide, 2.118 Cuma, 10.119 Nisa, 101.120 Maide, 6.255