MEKTÛBÂT TERCEMESİ

gamberlerin işini yapar. Fârisî beyt tercemesi:Rûhül-kudsün yardımı, imdâda yetişirse,Mesîhin yapdıkları, nasîb olur herkese.Oğlum! Tâm varlık, tâm yokluğun karşılığıdır. Mektûbun başında tâmvarlık, Vâcib-ül-vücûdün hakîkatidir. Her iyiliğin ve üstünlüğün de tam kendisidirdemişdik. Böyle söylemek, topluca düşünerek olsa bile, o makâmiçin yakışık alamaz. Çünki, zıl olmak anlaşılır. Bu vücûdün karşılığı olan ademinde, hiçbirşeye bağlılığı, benzerliği yokdur. Bu ademin de, her kötülüğün,her aşağılığın tâm kendisi olduğunu söylemek de burada yakışmaz.Çünki, bir bağlılık anlaşılabilir.Birşey, tâm olarak ancak kendine tâm zıd, tâm karşı olan şey üzerindemeydâna çıkar. [Meselâ ılık su, soğukda sıcak görünür. Siyâh nokta, beyâzüzerinde belli olur. Yıldız gece karanlığında görülür.] Herşey, zıddı arasındabelli olur. Bunun için tâm vücûd, tâm olarak, tâm yokluk üzerinde belliolur. Tâm yokluk, tâm varlığa bir ayna olur.Tesavvuf yolunda, geri dönüp inmek, ilerlerken yükselmek kadar olur.[Çok çıkan, geri dönünce, çok iner.] Bir kimse, Allahü teâlânın yardımı iletâm vücûde yükselirse, bu kimse dönüşde, tâm ademe kadar iner. Yükselirkenârifin şü’ûru gider, bilgisi kalmaz. İnerken şü’ûruna ve bilgisine kavuşur.Bu şü’ûr ve ma’rifet makâmında, onu hiç zıl bulunmayan ve zâtınşü’ûn ve i’tibârlarından da uzak olan (Tecellî-i zâtî) ile şereflendirirler. Bundanönce olan bütün tecellîlerin, ismler, sıfatlar, şü’ûn ve i’tibârât zıllerindenbir zıllin perdesi arkasında olduğunu ona bildirirler. Her ne kadar ârif,o tecellîleri, ismlerin ve şü’ûnun arada perde olmayarak hâsıl olduğunu, tâmvücûdün perdesiz olarak tecellî etdiğini sanır ise de, bir zıllin perdesi arkasındatecellî etmekdedir. Sübhânallah! Her kötülüğün, her aşağılığın yeriolan bu adem, vücûdün tam zûhuruna vâsıta olduğu için, güzellik kazanmakda,hiç kimsenin bulamadığına kavuşmakdadır. Kendisi kötü olanşey, araya güzelliğin karışması ile, güzel olmakdadır. İnsanın nefs-i emmâreside, hep kötülüğe kayar. Ademe her şeyden dahâ çok yakındır. Bununiçin, tâm tecellîye herşeyden dahâ çok kavuşmakdadır. Herşeyden dahâ yukarıçıkmakdadır. Fârisî mısra’ tercemesi:İhsâna en uygun olan, günâh işleyenlerdir!Ma’rifeti tâm olan bir ârif, bütün makâmlardan ileri yükseldikden ve hermertebeden geçerek indikden sonra, tâm ademe inerek Vücûd-i teâlâya aynaolunca, sıfatların ve ismlerin bütün kemâlleri onda görünür. Tâm vücûddebulunan bütün latîfeler onda görünür. Ondan başka kimse bu ni’metekavuşamaz. Bu ayna olmak ni’meti, onun boyuna göre biçilip dikilerek, üzerinegiydirilmiş kıymetli bir elbiseye benzer. Kemâllerin, üstünlüklerinzılleri, sûretleri, her ne kadar ilm-i ilâhîde birbirlerinden ayrılmışlar ise deve ârifin ayna olması da, ilm mertebesinde ise de, ârifin aynası dışarıda vardırve bütün kemâlleri dışarda göstermekdedir.Süâl: Ademin ayna olması ne demekdir? Adem, hiçbirşey değildir.Hangi bakımdan vücûdün aynası olmakdadır?– 293 –