MEKTÛBÂT TERCEMESİ

fât-ı ilâhiyyenin aynaları ve Esmâ-i ilâhiyyenin görünüşleri ise de, (Tevhîd-ivücûdî) var diyenlerin sandığı gibi, görünenler, gösterenin kendi değildir.Bir şeyin gölgesi, o şeyin kendisi değildir. Sözümüzü bir misâl iledahâ açıklıyalım: Büyük bir âlim, düşündüklerini bildirmek için, harflerive sesleri kullanır. Kafasındaki kıymetli bilgiyi, harflerin, seslerin içindeaçığa çıkarır. Bu harfler ve sesler, o bilgileri gösteren ayna gibidir. Fekat,harfler, sesler bu bilgilerin aynıdır, bilgilerin kendisidir veyâ bu bilgilerinkendilerini kaplamışdır veyâ bunların kendilerine yakındır veyâ bilgilerinkendileri ile berâberdir denemez. Ancak, harfler ve sesler, bu bilgilerimeydâna çıkaran işâretlerdir. Bilgilere delâlet etmekden, belli etmekdenbaşka, birşey denemez. Bilgilerin, harf ve seslerle hiç benzerliğiyokdur. Benzerlik, berâberlik, vehm ve hayâl ile söylenebilir. Hakîkatda,böyle şeyler yokdur. Bu bilgiler ile, harfler ve sesler arasında görünmek,göstermek ve belli olmak, belli etmek gibi bağlılık olduğundan, ba’zıkimselerin vehminde, bu bağlılıkdan, birleşmek, berâberlik gibi şeyler doğuyor.Hakîkatde bunların hiçbiri yokdur.İşte, Allahü teâlâ ile, bu âlem de böyledir. Göstermek ve gösterilmekden,belli etmek ve belli olmakdan başka, hiçbir bağlılık yokdur. Mahlûklarınherbiri, yaratanın varlığını gösteren birer alâmetdir. Onun ismlerinin,sıfatlarının büyüklüğünü bildiren, birer ayna gibidir. Bu kadarcık bağlılıkba’zı kimselerin hayâlinde büyüyerek, ba’zı şeyler söylemelerine sebeb olmakdadır.Bu hâl, bilhassa, tevhîd üzerinde murâkabesi çok olanlarda görülüyor.Murâkabelerinin sûreti, hayâllerinde yerleşiyor. Ba’zıları da kelime-itevhîdin ma’nâsını, kısaca düşünüp, çok söylediklerinde, bu hâle düşüyor.Bunların her ikisi de, ilm ile hâsıl oluyor. Hâl ile ilgileri yokdur. Ba’zılarıda, aşırı sevgi ile, bu hâle düşüyor. Allahü teâlâdan başka, hiçbir şeyinvarlığını görmiyorlar. Bunların böyle görmesi, herşeyin yok olmasına sebebolmaz. Çünki, hissimiz, aklımız ve islâmiyyet, herşeyin var olduğunubildirmekdedir. Bu sevginin taşkınlığı zemânında, ba’zan, Allahü teâlânınkendisi ihâta etmiş, kendisi yakındır sanıyorlar. Sevgi ile hâsıl olan tevhîd,önce bildirdiğimiz iki tevhîdden dahâ yüksek olup, hâl ile hâsıl olmakdadır.Fekat, bu da yanlışdır. İslâmiyyete uygun değildir. Bunu, islâmiyyeteuydurmağa kalkışmak, boşuna uğraşmakdır. Felsefecilerin zan ile, kısaaklları ile söyledikleri, bozuk sözler gibidir. Fennin ve islâmiyyetin ışıklarıaltında olmayıp da, yalnız zan ile konuşan felsefecileri, ilm adamı sananba’zı müslimânlar, bunların bozuk sözlerini, yazılarını, islâmiyyete uydurmağauğraşıyor. (İhvân-us-safâ) gibi kitâblar, böyle çürük sözleri, âyet-i kerîmeve hadîs-i şerîfler ile isbâta kalkışan câhiller tarafından yazılmışdır.[Şimdi de, fıkh kitâblarında, harâm olduğu bildirilen birçok şeyleri Avrupalılar,Amerikalılar yapdığı için, bunların harâm olmadığını, âyet ile, hadîsile isbâta uğraşan Amerikan hayrânlarını görüyoruz. İslâmiyyeti, kâfirlerinâdetlerine, tapınmalarına çevirmeğe uğraşan, bozuk kitâbları okumamalıyız.Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâblarında gösterilen, doğru yoldan ayrılmamalıyız.Din düşmanlarının, âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîfler ile süsledikleri,yaldızlı yeni fetvâlara, kitâblara, mecmû’a ve gazetelere aldanmamalıyız.Senenin onbir ayında, din düşmanlığı yapan, Ramezân gelince,para kazanmak için, müslimân imiş gibi dinden bahs eden yazıları, din– 54 –