gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

• Komentoni pikturën për nga karakteri surrealist i saj.
Figura e kalit me dy heronjtë mbi qytet, ngjyrat, por edhe vetë subjekti.
• Sillni në klasë shembuj ku një subjekt i folklorit është stilizuar në forma
të artit modern dhe përfundimet në të cilat dalim.
Kemi rastin e Mujit dhe Halilit, apo Bajlozit, Gjergj Elez Alisë etj. Përfundimi
lidhet me funksionin universal dhe estetik të artit, ç’ka do të thotë se nuk ka
rëndësi subjekti, koha, apo vendi i tij si produkt, rëndësi ka mjeshtëria
artistike mënyra si është dhënë, dhe pikërisht kjo e bën të pavdekshme atë.
Shpjegohen: 1. Teksti përshkrues dhe shkrimi i tij, 2. Struktura e tekstit
përshkrues, 3. Karakteristikat gjuhësore të tij.
• Cila është teknika që Mitrush Kuteli ka përzgjedhur për të bërë lidhjen mes
hyrjes dhe zhvillimit të tezës së tij? Ç’mund të thoni për pritshmëritë që ju
shkakton kjo teknikë?
Ca më shumë: mundet të thuhet se shumica e kombeve janë më fort unitete
gjuhësore edhe kulturale se sa unitete raciale (Identifikimi ku përcaktohen
gjithë subjektet pjesëmarrëse në përshkrim: unitete gjuhësore, kulturore,
raciale.) – sepse brenda tyre ngjan të jenë tretur kombësi të ndryshme, dyke
lënë gjuhën e vjetër për të renë. E mirë, e keqe, kjo përzierje, është një
realitet. (Parimi metodologjik kontrastues)
Përmjet gjuhës një popull shquhet nga popujt e tjerë, përmjet saj lidh brezat
verigë pas verige, përmjet saj shpreh ndjenjat e veta. (Përkufizimi i
përgjithshëm mbi subjektin e gjuhës dhe kombit)
Lidhja përmes brezave bëhet më e fortë kur gjuha është e shkrojtur.( Pika
lidhëse mes hyrjes dhe tezës është në formën e një deklarate )
• Analizoni aspektin human dhe njerëzor shqiptar në argumentin e parë të
shpjeguar nga Kuteli. Përpunojini ato duke i zgjeruar edhe më shumë.
Përkufizojeni këtë tezë.
Qysh e shohim ne zhvillimin e letërsisë shqipe?
Ja se qysh:
- Jemi njerëz, pra në shkrimet tona do pasqyrohet më parë njeriu. Dhe kur
themi “njeri” kuptojmë anët positive të tij, virtutet e tij.
Del në pah misioni i rëndësishëm i një shkrimtari shqiptar, para së gjithash
lidhur me kultivimin e gjuhës. Ky mision e karakterizon shkrimtarin shqiptar
si njerëzor dhe me vlera që i burojnë nga funksioni shoqëror të cilin Kuteli i
konsideron pozitive dhe të virtytshme.
- Jemi shqiptarë, pra në shkrimet tona do pasqyrohet më parë nga çdo tjatër
njeriu shqiptar, kombi vetë – ay që ish, që është e që do jetë.
Pra letërsia shqipe pasqyron kulturën shpirtërore, estetike dhe etike të kombit
shqiptar në mënyrën më universale të mundshme: mes të shkuarës, të
tashmes dhe së ardhmes. Kjo do të thotë se misioni i shkrimtarit është i tillë që
t’i ruajë, konservojë, zhvillojë e përpunojë e reklamojë vlerat e kombit të vet.
Përkufizimi i tezës: Shkrimtari nëpërmjet letërsisë është mesazheri i kulturës
kombëtare për vlerat tradizionale, ato qytetare dhe ato që po zhvillohen e do
të kërkojë e ardhmja.
104