gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Fillesa e Rastinjakut lidhet me karakterin ëndërrimtar prej të riu që e
fisnikërojnë atë, por njeriu që ai bëhet nuk vjen si pasojë e fatit apo e
rrethanave, por e zgjedhjeve të tija personale.
• Çfarë mëson Eugjeni mbi plakun Gorio? Po veprimet e Votrenit çfarë
domethënieje kanë?
Rastinjakun mëson se Anastasi de Resto dhe Delfina, gruaja e bankierit De
Nusingen janë vajzat e plakut fatkeq Gorio. Të dyja bukuroshet faktikisht
kanë hequr dorë nga plaku i tyre, i cili u ka dhënë atyre gjithçka.
Me t’u kthyer në pension, Rastinjaku shpall se tash e tutje e merr ai nën
mbrojtjen e tij Gorioin. Votreni i propozon Rastinjakut t’i kthejë njëherë sytë
nga Viktorina Tajfer e ta ketë në vëmendje këtë vajzë.
Propozimi i Votrenit në këtë rast lidhet me karakterin e tij për të përfituar në
mënyrë të paligjshme nga të tjerët dhe fati i tyre. Në këtë rast, ai i propozon
një rioshi të përfitojë nga një vajzë e pambrojtur për atë që ajo mund të jetë,
por që ende s’është. Këtu fillon e shfaqet edhe potenciali banditesk i tij.
• Analizoni provincializmin dhe rrezikun që e karakterizon figurën e
Rastinjakut. Ilustrojeni me shembuj përsiatjen tuaj.
Figura e Rastinjakut mban thelbin e ligësisë që sjell skamja dhe mungesa e
virtyteve të jetës. Provincializmi i tij ka dy anë minimalisht: metamorfozën që ai
përjeton në raport me veten (që simbolizon varfërinë) dhe në raport me Parisin
(që simbolizon luksin dhe pasurinë) që në roman jepen nëpërmjet karakterit të
tij të shtirur, por edhe përllogaritjeve të tija naive, duke qenë se është i vetmi
personazh që bën plane të përfitojë dinakërisht, por që gjithmonë dështon duke
qenë se dikush tjetër e ka ngrënë copën e tij të tortës.
Shembuj:
1. Ai është dëshmitar i ndjeshëm ndaj tragjedisë së Gorioit dhe ëndërron për
një punë të fituar me djersë. Rastinjaku hyn në roman i pajisur me
ndjenja fisnike, por në fund të romanit edhe ai përfshihet në “gjuetinë e
milionave”, pa i rezistuar llumit të asaj shoqërie, në të cilën synon të
depërtojë.
2. Djaloshi i ri Rastinjak, i dehur me shkëlqimin e Parisit, vendosi të sulmojë
sallonet e shoqërisë së lartë. Pasi i dërgon një letër rekomandimi tezes së
tij të moshuar, ai merr ftesë për një ballo. Djaloshi digjet nga dëshira të
afrohet më ndonjë damë të pasur dhe vëmendjen e tij e pushton kontesha
Anastasi de Resto.
3. Rastinjaku i shkon konteshës de Resto në këmbë (pa kaloshinë), duke
shkaktuar të qeshura shpotitëse e përbuzëse te shërbëtorët, ndërsa
kontesha i dha të kuptojë haptazi, se dëshiron të mbetet vetëm për vetëm
me kontin Maksim de Traj. Rastinjaku i xhindosur mbushet me një
urrejtje të egër ndaj bukuroshes mendjemadhe dhe betohet të ngadhënjejë
mbi ta. Si për ta thelluar fatkeqësinë, Eugjeni kryen edhe një akt banal,
duke përmendur aty emrin e xha Gorioit, të cilin e dalloi rastësisht në
oborrin e vilës së konteshës.
4. Ai u shkruan të afërmve të tij t’i dërgojnë njëmijë e dyqind franga, një
barrë e papërballueshme kjo për familjen, por djaloshit të ri egoist i duhet
me patjetër një gardërobë në modë.
76