gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

kundërshtues me njëri-tjetrin, Nora mishërim i rebelizmit racional ndërsa
Helmer i puritanit të pandreqshëm.
• Çfarë simbolizon Helmeri sipas mendimit tuaj? Vlerësojeni atë nga
pikëpamja njerëzore, profesionale dhe sociale.
Helmeri simbolizon një person të dhënë tërësisht mbas vetvetes. Mënyra se si
ai zgjedh gjërat, gruan përfshirë, përkushtimi ndaj sundimit në profesionin e
tij, investimi për të qenë një person i respektuar nga shoqëria e bëjnë atë të
humbë anën njerëzore dhe të kthehet në simbol të hipokrizisë që po
përjetonte Norvegjia e kohës. Ai na shfaqet tërësisht egoist dhe mediokër
madje edhe në egoizmin e vet. Ai simbolizon njeriun me moral puritan dhe
paragjykues. Mënyra se si Ibseni e jep personazhin e tij Helmer, mund të
themi se ka ndërtuar një teatër (hipokrizie) brenda teatrit.
• Si e trysnon ngjarja personalitetin e personazheve? Analizoni nëpërmjet
kësaj trysnie thelbin e gjithsecilit prej tyre.
Helmeri (despoti mediokër) shkarkon Krogstadin (tradhëtarin potencial) dhe
ky i fundit i lutet Norës (objektit të shantazhit, femrës së brishtë) t’i thotë një
fjalë të shoqit, por drejtori i ri i acaroi më keq punët. Helmeri dëshiron ta
shkarkojë Krogstadin, jo vetëm për të kaluarën e tij të dyshimtë, por edhe për
faktin se ai dikur na i qenkësh drejtuar disa herë me “ti” (egoizmi mediokër).
Nora i ndërhyn të shoqit për Krogstadin, por ai nuk e merr seriozisht
ndërhyrjen e saj, ndaj e refuzon (familje pa komunikim, çift jo koherent).
Krogstadi i kanoset Norës për demaskim, se do t’i tregonte të shoqit ku i ka
marrë ajo paratë e udhëtimit për në Itali. Përveç kësaj, Helmeri merr vesh
edhe falsifikimin e saj (shkelja e ligjit, falsifikimi nga ana e Norës). Pa nxjerrë
gjë nga Nora, Krogstadi i shantazhon hapur të dy bashkëshortët. Ai i dërgon
Helmerit një letër, që nëse historia e mashtrimit të Norës bëhet publike, atij
do t’i ikë duarsh dhe posti i drejtorit të bankës. Nora torturohet në kërkim të
një rrugëdaljeje. Në fillim ajo koketnon me mikun e familjes, doktor Rankun
(kërkon rrugëzgjidhjen nëpërmjet avantazheve femërore). Ai është i
dashuruar heshturazi me Norën (objekti që nuk kapet, se në fakt nuk i takon
askujt), por është i dënuar me një fat të rëndë, me një sëmundje të
pashërueshme, sifiliz i trashëguar (simbol i degradimit në shoqëri). Ranku
është gati të bëjë gjithçka për hir të Norës (dashuria e verbër dhe e
pashpërblyer, në fakt Ranku është duke kërkuar një dritë për jetën) dhe do
t’ia kishte dhënë paratë, por ndërkaq sqarohet që Krogstadit i duhen jo
paratë, por diçka tjetër. Historia e doktor Rankut përmbyllet tragjikisht:
bashkëshortët Helmer marrin prej tij një kartolinë me kryq të zi, kryqi do të
thotë se doktori është mbyllur në shtëpi dhe nuk pranon kënd ta vizitojë. Ai
do të vdesë aty, pa i trembur miqtë me pamjen e tij (tërheqja nga shoqëria,
sepse askush nuk të do po nuk ishe i vlefshëm). Çfarë i mbetet Norës të bëjë
tjetër? Turpi dhe diskretitimi kërcënojnë burrin e saj, ndaj është më mirë t’i
japë fund vetes (mungesa e rrugëzgjidhjes për një shoqëri puritane)! Por i
pamëshirshmi Krogstad e paralajmëron se vetëvrasja është e pakuptimtë dhe
se në një rrethanë të tillë do të mbulohet me turp kujtimi i saj (pra Nora sipas
Krogstadit mbetet gjithsesi e turpëruar dhe e paragjykuar).
• Komentoni “ndihmën e papritur” të zonjës Linde dhe vendimin e Krogstadit
“për të qartësuar” Norën.
Ndihma vjen nga një anë e papritur (zgjidhja e konfliktit të njërës prej linjave
dramatike), nga mikesha e saj, zonja Linde. Në momentin vendimtar, ajo
168