gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

duke i këshilluar që të nesërmen të gjejnë të gjitha pretekstet e
mundshme e të mos shkojnë në kantier. Ndoshta, një vështrim i shpejtë
sy më sy, ka mjaftuar që ata të merren vesh në çast me njëri-tjetrin. Pra,
në të vërtetë, vendimi nuk është marrë në mënyrë të njëzëshme nga të tre
vëllezërit, por është një imponim i shumicës (dy vëllezërve të mëdhenj)
ndaj pakicës (vëllait të vogël).
Gjeni pikat e lidhjes mes tyre dhe analizoni kushtëzimin për këto katër
elemente të legjendës.
Pakti i fshehtë, i bërë në bashkëpunim ose jo midis të dy vëllezërve të
mëdhenj, është ai dhe vetëm ai që, në fakt, çon në marrjen e vendimit për të
bërë theror njërën nga gratë, pra bën të mundur ngritjen e bedenave. Sipas
hipotezës që edhe vëllai i vogël do të mashtronte njëlloj si dy vëllezërit e
mëdhenj, është e sigurt që asnjëra nga gratë nuk do të shkonte ta çonte
ushqimin dhe atëherë sakrifica nuk do të mund të bëhej dhe ngritja e kalasë,
aq e nevojshme për familjen, nuk do të realizohej.
• Rilexoni këshillën e plakut dhe analizojeni atë nga pikëpamja pragmatike
dhe nga një qëndrim idealist. Krahasoni qëndrimin tuaj me atë të autorit. A
ju duken të mjaftueshme shpjegimet që jep ai?
Këshilla: Këshilla e plakut të huaj përmblidhet kështu: njëra nga tri gratë e
vëllezërve, që rastësisht do të caktohej të sillte ushqimin të nesërmen në
drekë në vendin e punës të tre vëllezërve, do të duhej të flijohej duke u
murosur e gjallë në themelet e mureve të kështjellës (ASPEKTI PRAGMATIK)
dhe prej andej do të kullonte pikë-pikë qumështi i gjirit të saj për të ushqyer
foshnjën e parritur, si për t’iu kujtuar brezave të ardhshëm se gjithçka që
ishte ndërtuar aty në mënyrë epike, ishte fryt i sakrificës së saj sublime,
mbështetej te kapërcimi i së pamundurës, te kapërcimi i jetës te vdekja dhe i
vdekjes te pavdekësia (ASPEKTI IDEALIST).
Shpjegohen tiparet e teksit shpjegues
• Analizoni gjithë tiparet e një teksti shpjegues që ka eseja “Ikja nga
kompleksi i Rozafës”, duke u përqendruar te qëllimi i shkrimit dhe si i është
qasur autori tezës. Mbështeteni analizën tuaj në pikat e mëposhtme:
- Hyrja, paraqitja e tezës, metodologjia, aktualiteti.
Në shkencat e sotme shoqërore ka një metodologji të caktuar për të përdorur
modernitetin në zbulimin e përmbajtjes së vlerave dhe domethënies së
kulturës tradicionale, si dhe tradicionalen për të lexuar më në thellësi
modernen. Fjala është, siç thuhet, për ta lexuar traditën nëpërmjet aktuales
dhe aktualen nëpërmjet traditës. Duke u mbështetur në këtë model të
arsyetuari, do të dëshironim të flisnim për qëndrueshmërinë e institucioneve
politike që ishin ngritur gjatë fazës së tranzicionit në Shqipëri, duke iu
referuar legjendës së stërvjetër, që ka marrë emrin e Rozafës. Ndërsa ikjen
nga pastabiliteti institucional, që ka karakterizuar fazën e tranzicionit
shqiptar, do ta emërtonim simbolikisht si ikje nga kompleksi i Rozafës, ashtu
sikurse fëmija ikën, në njëfarë mënyre, nga kompleksi i Edipit, pavarësisht
mesazheve të përhershme që ai i dërgon gjatë gjithë jetës së vet. Vështruar
kështu, e gjithë faza e tranzicionit të institucioneve politike shqiptare do të
konsiderohej si ikje nga kompleksi i Rozafës, pastabiliteti dhe shprishja
ciklike që ka karakterizuar “fëmijërinë” e tyre.
39