gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

njerëzore. Ai kërkon prej saj sakrifikim dhe heroizëm vetëmohues. Forca e
Norës shfaqet kur ajo dënon ligjet e kësaj shoqërie, fenë, madje edhe
dashurinë e saj për të shkuar në kërkim të së vërtetës drejt të panjohurës.
• Familja Helmer rrënohet. Pse? Kush janë tanimë personazhet tanë për
veten e tyre, për njëri-tjetrin dhe për të vërtetën bashkëshortore?
Familja Helmer rrënohet sepse në të vërtetë asnjëherë nuk ka qenë një
familje por ata vetëm janë shtirur si një e tillë. Tani Helmeri është një avokat,
jeta e të cilit u shkatërrua sepse gruaja e tij u largua e ndërsa Nora është
tashmë një person me karakter të fortë në kërkim të një jete të re. Për njeritjetrin
ata nuk janë veçse dy të huaj.
• Duket se të dy Helmerët kanë patur të njëjtin problem ndaj njëri-tjetrit:
janë projektuar në mendjet e tyre ashtu si ata nuk janë. Cili është aspekti
etik i kësaj qasjeje? A mund të kemi fajtorë në një situatë të tillë? Çfarë është
verbëria apo mosnjohja në këtë rast?
Helmerët kanë pasur të njëjtin opinion të gabuar për njëri-tjetrin duke
krijuar në mendjen e gjithsecilit një Norë dhe një Torvald krejt të ndryshëm
nga ajo çka ata janë në të vërtetë. Një situatë e tillë nxjerr si fajtore të gjithë
shoqërinë e kohës e cila bazohej në një farsë. Verbëria qëndron tek fakti se
Nora nuk e njihte natyrën e vërtetë egoiste të Torvaldit dhe as Torvaldi
karakterin e fortë dhe fisnik të Norës.
• Besimi është një aspekt shumë i rëndësishëm i familjes dhe shoqërisë. Cila
është qasja e Norës në këtë aspekt? Analizoni tmerrin e saj të brendshëm
moral, psikologjik, por edhe dashuror.
Nora ndihej fajtore dhe e tmerruar moralisht dhe psikologjikisht për arsye se
ajo po i mbante një sekret shumë të madh të shoqit por pas gjithë këtij tmerri
ajo mendon gjithashtu se gjithçka e bëri për dashurinë dhe se ajo i justifikon
të gjitha gabimet e saj. Tmerri moral qëndron në luftën që lind brenda vetes
së saj nëse ajo ka vepruar mirë apo ka shkelur mbi principet e kohës.
Megjithatë ajo kish shpresuar se garant do ti dilte Torvaldi duke e marrë
përsipër fajin. Tmerri psikologjik dhe dashuror janë të lidhur ngushtësisht
me figurën e Helmerit nëse ai do të zbulonte të vërtetën ai nuk do të ishte më
krenar për të.
• Gjykoni vullnetin për mosndarje të Torvaldit. Cilët janë kufijtë mes
dashurisë dhe hipokrizisë në këtë qëndrim të personazhit?
Vullneti i Torvaldit për mosndarje nuk vjen prej dashurisë por prej frikës për
të ngelur vetëm dhe frikës nga gjykimi puritan i shoqërisë.
• Nora dhe qëndrimi i saj ndaj fëmijëve për të mos i takuar para se të
largohej. Evidentoni dhe komentoni “dy anët e medaljes” së sjelljes së saj.
Mund të jepni edhe gjykimin tuaj.
Qëndrimi i Norës për të mos takuar fëmijët e saj është paksa i padrejtë sepse
fëmijët nuk janë fajtor për asgjë, madje janë viktimat më të mëdha të kësaj
historie. Nga ana tjetër Nora nuk donte ti thoshte lamtumirë fëmijëve sepse
ishte shume e dhimbshme për të.
• Gruaja i dhuron lirinë burrit. Ku qëndron madhështia e këtij akti?
Vlerësojeni atë nga aspekti i rifitimit të lirisë së vetvetes, respektimi i lirisë së
të dyve, por mbi të gjitha i respektit për jetën.
180