gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Përqasja e përgjithshme ndaj Tolstoit është se ai ka qenë artist i madh dhe
predikues i padurueshëm. Kjo do të thotë se letërsia e tij është e madhe,
shumëdimensionale dhe të dhuron përjetime të forta. Por nga ana tjetër ai
përpiqet që me urtësinë e mendjes që e karakterizon të japë moralizime e
predikime të karakterit etik.
Thelbi pedagogjik qëndron në disa novela që ai ka shkruar, të cilat në
thonjëza i dedikohen sjelljes së mirë e të moralshme.
• Cila është e vërteta e kontekstit të krijimit të Tolstoit si shkrimtar? Po e
vërteta tolstojane?
Tolstoi gjatë gjithë jetës ka bërë një luftë me vetveten nëpërmjet të cilës ai
kërkonte të vërtetën në art dhe në ndërgjegjen e tij. Të vërtetën ai e kërkoi aq
torturueshëm sa hera-herës e gjeti përpara këmbëve të veta. Ndodhi kështu
sepse Tolstoi artist ishte në thelb kjo e vërtetë. Për Tolstoin kërkimi i
mundimshëm i së vërtetës ka qenë më i çmuar se iluzioni i lehtë mbi të. E
vërteta e vjetër ruse me ngurtësinë e saj dhe me hijerëndën e vet, nuk ka
qenë kurrë një kuvendar i këndshëm. Jo e vërteta artificiale, por e vërteta
absolute, e pavdekshme, jo thjesht e vërteta absolute që spërndrit gjithë
botën me të vërtetën e saj. Kur Tolstoi e gjente atë në vetvete, në vezullimin e
imagjinatës së tij, ai pothuajse pavetëdijshëm prirej në rrugë të drejtë.
• Ku qëndron thelbi i krijimtarisë së Tolstoit në raport me metodën realiste të
paraqitjes së jetës?
Tolstoi zbuloi metodën e paraqitjes së jetës në mënyrë të atillë që i
korespondon përfytyrimit të lexuesit. Në këtë kuadër ajo cka rëndom quhet
realizëm i përshkrimeve tolstojane e ka kapërcyer vetë krijuesin e këtij
realizmi. Kjo ka ndodhur pikërisht për faktin se Tostoi ka qenë gjithmonë në
kërkim të së vërtetës dhe të paraqitjes artistike të saj.
Të vëzhguarit
• Komentoni fotot dhe personazhet. Vëreni tiparet e dy shkrimtarëve. Dalloni
se çfarë ka artistike në portretet e tyre. Po prej gjeniu?
Gorki paraqet shkrimtarin e ri me kapotë dhe me një borsalinë të një stili
tjetër. Tolstoi është shkrimtari me duart në mes, me mjekër dhe me një
kostum të një stili pak më tradicional.
Të dy portretet janë mjaft artistikë për nga impostimi i kokës. Gorki është i
fokusuar në një vështrim të largët, ndërsa Tolstoi sheh mprehtazi dhe
ngultasi drejt.
Gjenialiteti i këtyre figurave qëndron në detajin e ruajtjes së individualitetit
dhe pavarësisë artistike të secilit karakter në foto. Janë dy shkrimtarë, të dy
rusë, por janë krejt autonomë në qëndrimin e tyre ndaj njëri-tjetrit.
• A vërehen kufijtë mes moralistit dhe kërkuesit të së vërtetës në këtë foto.
Po. Në foto është mjaft e dukshme që Tolstoi është një natyrë moraliste, kjo
për faktin e pozicionimit të duarve, I cili tregon sigurinë e shkrimtarit në
raport me shoqërinë. Kërkimi I së vërtetës vërehet në vështrimin e tij të prerë
e të qartë si dhe aspak të shpërqendruar.
150