gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Rizbulimi i vetvetes zbërthehet nëpërmjet dashurisë për gjërat që do dhe që të
duan. Në këtë kontekst heroina e ndërgjegjësuar për atë që ka përjetuar në
pjesën më të madhe të jetës së vet e përballur me mosmirënjohjen e të shoqit
vendos të rindërtojë vetveten duke marrë frenat e jetës së vet. Në këtë kuadër
gjykojmë se ajo është sjellë në mënyrë të drejtë me veten dhe jo në mënyrë
egoiste pavarësisht se ajo zbuloi që altruizmi i saj ishte krejt i pakuptuar në
familje dhe shoqëri.
• Çfarë vlerash ka rifitimi i lirisë në këtë kontekst të rigjetjes së unit?
Arsyetojeni atë.
Rifitimi i lirisë dhe rigjetja e unit ka të bëjë me atë që e thotë dhe vetë Nora,
të qenit një njeri i vërtetë. Ajo do të jetojë një jetë normale ashtu siç mendon
ajo pa qenë e shtrënguar nga gjykimi puritan i shoqërisë.
• Në përgjithësi, i diktuar edhe nga teknika e dramës, Ibseni i ka evituar
maksimalisht përshkrimet psikologjike. Megjithatë, kjo gjendje është
lehtësisht e lexueshme te heronjtë tanë. Argumentoni se si jepet ajo.
Teknika që Ibseni ka zgjedhur për të dhënë gjendjet psikologjike jepet
nëpërmjet detajimit të mjediseve duke dhënë ambientin ai është përpjekur të
japë gjendjen shpirtërore në të cilën ndodhet heroi. Është edhe vetë teknika e
dramës e tillë që gjendjet në të cilat ndodhet heronjtë të mos jepen nëpërmjet
përshkrimit por nëpërmjet veprimit.
• Çfarë parakupton sipas mendimit tuaj kërkimi i një përvoje të re nga ana e
Norës? Shtjellojeni këtë aspekt të heroinës nga pikëpamja: “Kërkoj, për të
gjetur”.
Mendimi i Norës për kërkimin e një përvoje të re ka të bëjë me faktin se ajo do të
ndryshojë dhe në këtë ndryshim përfshihet kërkimi dhe gjetja fillimisht e
vetvetes dhe më pas fillimi i një jete të re tashmë si një njeri plotësisht ndryshe .
• “Detyrat e mia më të shenjta, cilat quan ti?” – i drejtohet gruaja burrit.
Zbërtheni thelbin e ekzistencës njerëzore nëpërmjet këtij koncepti.
Sipas Torvaldit detyrat e shenjta të Norës janë që ajo t’i qëndrojë pranë atij
dhe fëmijëve dhe të kujdeset për ta, njëkohësisht t’i bindet atij pa marrë
parasysh vetveten. Por Nora tashmë ka kuptuar se detyrat më të shenjta janë
ndaj vetes sepse njeriu duke respektuar vetveten përmbush dimensionin e tij
ekzistencial si qenie me dinjitet.
• Përshkruani rebelimin e Norës, por edhe arsyetimin gjakftohtë të saj për t’u
ngritur kundër të gjithëve në emër të respektit për vetveten.
Rebelimi i Norës fillon që në momentin kur ajo mundohet të shpëtojë të
shoqin duke kryer një krim. Rebelimi arrin kulmin kur ajo kupton gjithë të
vërtetën rreth familjes dhe martesës së saj farsë. Ajo merr vendimin për t’iu
kundërvënë të gjithëve në momentin kur kupton se askush nuk e ka
respektuar atë si qenie gjer më sot dhe është koha që ajo të rifitojë dinjitetin e
humbur. Pavarësisht se vendimi i saj merret shpejt ai është racional sepse
mbi faktet ajo ka ngritur vetveten.
• Si përshfaqet morali puritan në dramë? Ku qëndron thelbi cinik i tij dhe
forca e Norës tek thotë: “… unë as që e di mirë se ç’është feja”, si dhe për
zbulimin e së vërtetës.
Morali puritan në dramë shfaqet me mitet dhe paragjykimet konservatore.
Thelbi dhe cinizmi i tij qëndron tek mosnjohja që ky moral i bën ekzistencës
179