gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Arsyet pse është ngritur ky raport urrejtjeje me dhëndurët vjen si pasojë e
faktit se Xha Gorioi i verbuar nga dashuria për të bijat mendon se ata janë
fajtorë për të gjitha sjelljet e tyre famëkeqe dhe për palumturinë e martesave
të tyre, pa e menduar që këto martesa nuk janë pasojë e dashurisë, por e
pazareve dhe që shkojnë përpara duke u bazuar mbi mashtrimin dhe
injorimin bashkëshortor. Kohën që duhet të zërë familja, për vajzat e Goriot e
zënë ballot, energjinë që ato duhet ta çojnë tek bashkëshortët dhe babai ato e
çojnë drejt dritës së zbehtë të salloneve të Parisit, ambicia e tyre s’është jeta e
lumtur, por jeta luksoze dhe me pasione të shpejta. Por urrejtja e Goriot për
dhëndurët vjen si pasojë e pafuqishmërisë së tij për të gjykuar veten në
raport me prindin që ka qenë, ndaj dhe urren ata që të mos urrejë ato.
• Arsyetoni dramën amorale që qëndron në thelbin e dashurisë mes Delfinës
dhe Rastinjakut. Si e gjykoni ndërhyrjen e Xha Gorioit në këtë moment?
Dashuria e Rastinjakut me Delfinën ka të bëjë me ambicien e gjithsecilës palë të
çiftit për tu arratisur nga jeta e vet: Rastinjaku nga mizëria e varfërisë, Delfina
nga një martesë e shtirur dhe e pavlerë. Rastinjaku mashtron Delfinën, ndërsa
Delfina mashtron vetveten, të dy mashtrojnë Xha Gorioin. Ky i fundit ka blerë
një apartament të bukur për Eugjenin dhe Delfinën, duke i rregulluar punët që
ligjërisht t’i jepet fund lidhjes martesore të së bijës me De Nusingenin. Që nga
ajo ditë, e bija do të ketë një të ardhur vjetore prej tridhjetë e gjashtë mijë
frangash. Ndërhyrja e Xha Gorioit në këtë moment është sjellja e një babai që do
të lumturojë bijën e vet deri në momentet e fundit të jetës, është simbol i besimit
tek dashuria dhe i përkushtimit prindëror.
• Karakterizoni dhe ilustroni me shembuj karakterin prej krimineli të
Votrenit.
Votrenit i kanosen re të zeza: policia dyshon se nën emrin e tij fshihet i
burgosuri i arratisur Zhak Koleni me nofkën “Vdekje-Mashtruesi”, i cili duhet
të ketë mbi shpinë damkën e të burgosurit. Votreni i bën me dije Rastinjakut
se një mik i tij, kolonel Frankesini, e ka ftuar Tajferin e ri në duele të
paligjshme për ta vrarë.
• Komentoni zhvillimet mes Votrenit dhe Rastinjakut, si dhe vendimet e xha
Gorioit për të bërë të lumtur Delfinën.
Lajmi i veprimeve më të fundit të Xha Gorioit i jep fund lëkundjeve të
Rastinjakut. Ai kërkon të paralajmërojë Tajferët baba e bir, por parashikuesi
Votren e deh me verë të përzier me substanca gjumësjellëse. Në mëngjes, një
truk të tillë i punojnë vetë Votrenit. Mishono i hedh në kafe një ilaç
gjumësjellës që shkakton grumbullim gjaku në kokë, dhe Votrenin pa ndjenja
e zhveshin, duke i zbuluar në shpatulla damkën e të dënuarit. Pendesa e
Rastinjakut nuk lidhet me dëshirën për të shpëtuar jetën e Tajferit të ri,
lidhet me qëllimin e Rastinjakut për të likuiduar ose kapur Votrenin, por
Votreni mbetet një bandit i sofistikuar, sepse ai kapet nga shteti dhe jo nga
kriminelët në fakt.
Ndërsa xha Gorioi i tregon Rastinjakut apartamentin e ri, duke iu përgjëruar
vetëm për një gjë, ta lejojnë të banojë një kat më lart, afër me Delfinën e tij të
dashur.
Kjo duket si një zgjidhje realiste dhe ironike njëkohësisht. Ai i moshuar, i jep
jetë fillimit të një çifti të ri. Realiste sepse zgjidhja përfshin çiftin, po mbi të
gjitha i jep fund vetmisë së vet plakut. Dhe është ironike sepse vjen e
78