gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Frika e përgjithshme dhe universale është se mos ndoshta nuk do të ketë më
probleme të shpirtit. Tragjedia qëndron pikërisht në faktin se do të vdesë vetë
thelbi i ekzistencës së qenies njerëzore.
Problematika etike: Vdekja e vlerave; vdekja e ndjenjës përballë materies;
Problematika estetike: Kur nuk ka ndjenja, vdes thelbi estetik i letërsisë: Për
çfarë do të shkruajmë, në qoftë se nuk shkruajmë për ndjenjat.
• Vlerësoni disa nga shkaqet dhe pasojat që mbart shprehja “Nuk ka më
probleme të shpirtit”, si aspektin etik dhe estetik të saj.
Shkaqet:
Etike: industrializimi ndihmon në zbehjen e vlerave dhe burimeve njerëzore;
paraja po fiton mbi vlerat njerëzore.
Estetike: Ndjenjat po humbin thelbin e tyre njerëzor; Përjetimi po humb
karakterin e vet tragjik.
Pasojat:
Etike: Vdekja e moralit të ndjenjave; Humbja e misionit etik të letërsisë
(konflikti i përhershëm mes të mirës dhe së keqes, së njohurës dhe së
panjohurës).
Estetike: Humbja e përjetimit artistik të ndjenjave në art; Zëvendësimi i
përjetimit me molepsjen ndaj parasë.
• Renditni vlerat universale të ligjëratës sipas autorit dhe thoni se si
pasqyrohen ato në letërsi apo art, në tërësi. Analizoni raportin në të cilin
qëndrojnë këto vlera me letërsinë dhe lidhjen e ndërsjellë ndërmjet tyre.
Vlerat universale sipas Folknerit jepen në frazën: “Lypset mësuar se s’ka gjë
më të vyer se sa të ndiesh tmerr; dhe me të nxënë këtë, të tjerat harrohen
përgjithnjë, pa lënë skutë për asgjë në punishte, pos të vërtetave të moçme
universale – dashurisë, nderit, përdëllimit, krenarisë, dhembshurisë dhe
flijimit – pa të cilat çdo rrëfenjë do të ishte jetëshkurtër.”
Për të realizuar këtë, nxënësi mund t’i përgjigjet pyetjeve:
- Cila është dhimbja më e madhe? Dhimbja më e madhe na ndihmon të
zbulojmë kufijtë e shpirtit njerëzor, apo të mendjes? Dhimbja a mund të
njehësohet me të vërtetën? Letërsia e vërtetë, a mbart gjithmonë shumë
dhimbje? Dhimbja njerëzore është dramë apo tragjedi sipas jush?
- A bini dakord me Folkenrin dhe renditjen që ai i ka bërë të vërtetave
universale? Çfarë mund të shtoni ju?
- A mendoni se letërsia pa ndjenja si dashuria, nderi, …flijimi do të ishte e
paplotë?
Ora II
Objektiva:
a) Të vazhdohet me analizën e ideve të Faulknerit ne ese;
b) Të arsyetohet mbi trajtimin e thelbit njerëzor në letërsi sipas autorit dhe
qasjeve ndaj misionit të autorit;
c) Të zgjerohen njohuritë mbi shkrimin e esesë bindëse-argumentuese.
146