gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

• Shtjelloni konceptin e Kutelit për marrëdhënien e shkrimtarit me
patriotizmin duke u mbështetur në argumentet që sjell ai dhe rëndësinë e
secilit prej tyre. Po ju, a jeni dakord me to? Çfarë mund të shtoni tjetër?
Qysh e kuptojmë ne patriotizmin?
Shkrimi e zhvillimi i gjuhës është në vetvete një vepër patriotike. Ata që
krijuan e kënduan Këngën e Doruntinës, të Nik Petës, të Pal Golemit, hyjnë
në radhën e parë të patriotëve të Shqipërisë.
Për t’u quajtur shkrimtar ose poet kombëtar nuk nevojitet me do e mos
shtijzë, dyfek a mitroloz.
Mjafton të më shkruash bukur, në gjuhën e pastër të kombit, për vepra e
ndjenja fisnike.
Ndjenjë e punë fisnike mbi të cilat duhet shkruar është trimërija e flija për
fisin e për tokën, kënga e bilbilit ( e filomelës, do t’i theshin ata të lashtët)
dashuroja e trimit për vashën, e vashës për trimin; drita e hënës, valët e
liqerit, pika e lotit që shkrep në beben e syrit.
Shkrimi i gjuhës lidhet drejtpërdrejt me aktivitetin patriotik sepse është në
lidhje të drejtpërdrejtë me tiparin më dallues të një kombi që është vetë
gjuha. Zhvillimi i gjuhës nëpërmjet letërsisë buron nga vetë potenziali
paradigmatik dhe kuptimor i mjeteve gjuhësore, si dhe domosdoshmërisht
me funksionin estetik të saj, çka lidhet me kuptimet e reja të fjalëve për të
shprehur ndjenjat, mendimet, idetë etj. Kuteli i referohet në fragment
folklorit, i cili mban autor popullin, por që përcjell kulturën shpirtërore të tij
të përrallave apo legjendave. Autori e ndan misionin e shkrimtarit nga
misioni i ushtarit dhe ai shprehet se një detyrë shumë e rëndësishme e çdo
shkrimtari është të më shkruash bukur, në gjuhën e pastër të kombit, për
vepra e ndjenja fisnike, çka përkthehet në përcjelljen e vlerave shpirtërore,
kulturore, morale, etike, mitologjike, estetike, njerëzore, intelektuale,
kombëtare, ndërkombëtare, paqësore tek lexuesi jo vetëm i kombit të vet.
• Si e kuptoni shprehjen: “Gjuha e një kombi s’mund të përdoret kundër
kombit”? Zbuloni “pushtetin” që ka një shkrimtar lidhur me gjuhën dhe
kombin në misionin e tij? Përkufizojeni këtë argument.
Gjuha e një kombi s’mund të përdoret kundër kombit. Sepse ay që ndjen
bukurinë e saj s’ka se qysh mos ndjejë edhe ndjenjat e kombit. Shkrimtari i cili,
si thamë, pasqyron sensibilitetin e kombit e që mban brenda tij një dhuratë kaq
të naltë, s’mund të jetë tradhëtor i kombit, njëkohësisht vrasës e vetëvrasës.
Shkrimtari Kuteli e ka shpjeguar kështu pushtetin e gjuhës 1. bazuar në
karakterin tipar dallues kombëtar të gjuhës (ndjenjat e kombit); 2. karakterin
estetik të gjuhës (që ndjen bukurinë e saj) 3. karakterin e shprehjes së
ndjenjave të gjuhës (pasqyron sensibilitetin e kombit); 4. keqpërdorimi i
gjuhës konsiderohet tradhti, vrasje, vetëvrasje sepse kthehet kundra gjuhës
amtare. Ky është motiv i njohur në letërsinë shqipe, “Pra mallkue njaj bir
shqiptari, që kët’ gjuhë të perëndis, trashgim sia la i pari, trashëgim s’ia len ai
fmis…e ngjuh të hueja kur s’asht nevoja flet e të vetën e len pas dore”.
Përkufizimi i argumentit: Vlerat kombëtare të gjuhës janë armë e fortë e
kombit për të dalë mbi kombet e tjera.
Shprehja “Gjuha e një kombi s’mund të përdoret kundër kombit” ka në
thelbin e vet konceptin e lartësimit të kombit nëpërmjet gjuhës si mjet estetik
105