gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

• Analizoni karakterin emotiv dhe estetik të tekstit “Gjuha ilire”.
Karakteri emotiv ka të bëjë me lidhjet shkak-pasojë të shkrimit të një teksti
informativ historik. Të tilla në tekst janë:
1. Sikundër thuhet në Gjeografinë e Strabonit, tradita greke i përcaktonte
ilirët si popull (etnos) i ndryshëm nga maqedonasit e trakët, si edhe nga
grekët.
2. Termi “epirot”, si term politik e etnik, është e qartë se nuk ka qenë në
qarkullim para shekullit IV p.Kr., kurse fraza “fiset epirote” nuk do të
thotë gjë tjetër veçse “fise të kontinentit”, d.m.th. të vështruar nga ishulli i
Korfuzit, ku grekët për herë të parë zunë vend në këtë rajon. (etj.)
Karakteri estetik, ka të bëjë me përjetimet/ arsyetimet nisur nga premisa e
hamendësuar e autorit si p.sh.:
1. Ende nuk mund të thuhet me bindje se në veriperëndim të Greqisë
kontinentale kishte popuj që flisnin një gjuhë, e cila nuk ishte as ilirishte
e as greqishte.
2. Kur Straboni flet për njerëz “dygjuhësh” prapa maleve në perëndim të
Maqedonisë, pandehma është se gjuhët e folura atje ishin greqishtja dhe
ilirishtja.(etj.)
• Argumentoni lashtësinë e gjuhës ilire sipas historianit Wilkes dhe thoni se
çfarë efekti krijon ky argumentim mbi ju.
Shiko paragrafët ku evidentohet argumenti:
1. …Kufiri jugor nis në bregdetin e Shqipërisë së Mesme dhe kalon në
brendësi drejt lindjes, duke përfshirë zonën e liqeneve (Ohri, Prespa),
pellgun e Shkupit, Kosovën e më gjerë… Në fund, aty hyjnë edhe rajonet e
lashta të Kalabrisë dhe të Pulias.
2. Arkeologët kanë ardhur në përfundimin se ka pasur një fazë të migrimit
të ilirëve drejt Italisë në fillimin e mijëvjeçarit I p.Kr., jo vetëm në jug, por
edhe në veri, nga Liburnia në Piceni.
3. Një pikëpamje më e matur thotë se, ndërkohë që mesapishtja mund të
jetë zhvilluar si degë e ilirishtes ose, më fort, si “parailirishte”, dallime të
mëdha ndërmjet të dyjave u krijuan në periudhat historike.
4. Sikundër thuhet në Gjeografinë e Strabonit, tradita greke i përcaktonte ilirët si
popull (etnos) i ndryshëm nga maqedonasit e trakët, si edhe nga grekët. (etj.)
4) Pasi nxënësi është ushtruar me karakteristikat e një teksti informativ,
shpjegohet ndërtimi i tij.
24