gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Plaku është gati të heqë dorë nga burimi i fundit i të ardhurave, të lëshohet
në fund të hierarkisë sociale. Ai është gati të “shesë atin, birin dhe shpirtin e
shenjtë, vetëm të shpëtojë të bijat, qoftë dhe prej një pike loti”.
Kuptimi i parë i shprehjes është i thjeshtë për t’u kuptuar: ai nuk do asgjë aq
shumë sa bijat. Thelbi i thënies në fakt, është mungesa e besimit tek Zoti,
shitja e besimit është herezia më e madhe dhe ne këtu kuptojmë që besimi i
Balzakut nuk është Zoti, por familja (për Gorioin bijat). Pra esencën e
rregullimit social, ai e sheh tek funksionimi i shëndetshëm i motorit të
familjes. Gorioi i jep vetes rolin e shpëtimtarit në fjalët e tij, çka do të thotë se
ai gjithmonë i ka falur bijat e tij dhe i ka mëshiruar gabimet e tyre, ca nga
errësira (dashuria e verbër), ca nga drita (Dashuria për një familje të vërtetë).
• Karakterizoni të bijat e xha Gorioit në raport me të atin, në raport me
vetveten, me jetën, shoqërinë dhe dashurinë.
Raporti me babain: Çfarë merr si shpërblim xha Gorioi për këto sakrifica? Ai
nuk u duhet absolutisht asnjërës prej të bijave. Ato janë moskokëçarëse për
mirësinë e tij, për kujdesin dhe ledhet atërore. Lumturia për heroin është qoftë
dhe një vëmendje mizerabël e të bijave. Por ai nuk e merr as këtë thërrime,
edhe pse ka bërë gjithçka për to, deri në vetshkatërrimin e tij të plotë.
Në raport me vetveten: Të bijat janë mësuar që i ati të mos u refuzojë asgjë
dhe të gjitha sakrificat e tij i pranojnë si diçka të detyrueshme. Ata nuk kanë
asnjë pikë fisnikërie njerëzore.
Në raport me dashurinë: Delfina dhe Anastasia e kanë shfrytëzuar të atin
vetëm si një burim parash, por kur rezervat e Gorioit shterojnë, ato e
braktisin atë të vdesë në vetmi, “si një qen”.
Në raport me shoqërinë: Ato janë skllave të shoqërisë. Për këtë mjafton
fragmenti ku tregohet se pa menduar për asgjë, Gorioi lë peng rentën e tij të
jetës, shet të gjitha takëmet dhe sendet e tij me vlerë dhe paratë ia jep
Anastasisë për të blerë një fustan të shtrenjtë elegant. “Por ama, Nazi im do
të kalojë një mbrëmje madhështore” - mendon plakushi.
ORA IV:
Objektiva:
a) Të analizohet drama e Xha Gorioit;
b) Të gjykohet mbi tërësinë e figurës së Xha Gorioit;
c) Të nxirret një mesazh përfundimtar mbi veprën.
• Ku qëndron truku i Balzakut kur përshkruan heroin me fjalët “i lumtur në
mënyrën e tij”?
Përgjatë gjithë rrëfimit, heroi pohon se është “i lumtur në mënyrën e tij”, por
në thellësi të shpirtit ai e di të vërtetën për të bijat, vetëm se nuk do ta besojë
që vajzat e tij munden t’i harrojnë të gjitha përkujdesjet e tij. Në të vërtetë,
Delfina dhe Anastasia as nuk e çojnë ndërmend atë si baba. Në të njëjtën
kohë, kur babushi Gorioi vdes në pisllëk dhe mjerim, të bijat po argëtoheshin
në ballo dhe nuk mendonin aspak për të atin e sëmurë. I lumtur në mënyrën
86