gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Ora II
Objektiva:
a) Të kuptohet aspekti modernist i poezisë se Poradecit;
b) Të analizohet poetika e Poradecit nëpërmjet fjalëve kyçe të përdorura në poezi;
c) Të vlerësohet ligjërimi poetik i Poradecit në kuadrin e letërsisë shqipe të
shekullit XX
• Analizoni disiplinën shpirtërore dhe qartësinë e vetëdijes artistike në
poezinë e Llazar Gushos.
Poezitë e Llazar Gushos quhen nga të gjithë shumë realiste dhe të vërteta.
Kjo gjë ndodh, sepse ai hidhte në letër çdo gjë që ai ndjente në çdo periudhë.
Tema e përdorur, që dallon më shumë është dashuria çka do të thotë që ai
vetëdijen artistike e ka ngritur mbi konceptin e dashurisë. Por dashuria fiton
vlera estetike në poezinë e Poradecit.
Gjithashtu qartësinë e vetëdijes artistike, Poradeci e ndërton duke dhënë një
model të ri e të qëndrueshëm letrar, të bazuar thellësisht në ndjenja
universale: në gjithëkohësi dhe gjithështrirje hapësinore.
• Thoni se çfarë dini për rolin prej reformatori lirik në letërsinë shqipe të
Poradecit.
Me veprat poetike “Vallja e yjeve”dhe “Ylli i zemrës”, ai krijoi një sistem unik
poetik. Poezia e tij për gjuhën shqipe njeh figurën origjinale, formën e re dhe
ndjeshmërinë e papërsëritshme në letërsinë tonë. Ai përdor magjinë e gjuhës,
tiparin themelor të letërsisë moderne. Qëllim ndoshta jo në vetvete i poezisë
së tij, por i arritur, ishte vizioni sistemor mbi letërsinë shqipe dhe letërsinë
botërore, duke i parë këto në një bashkëlidhje funksionale me njëra-tjetrën.
Ai proklamonte domosdoshmërinë e një vështrimi tërësor mbi letërsinë dhe të
një vepre në sintezë, pra një formë dhe një përmbajtje që mund të arrihet
vetëm përmes intuitës. Ai solli një model krejt të ri të lirikës në poezinë tonë,
duke e trajtuar atë si problem filozofiko-estetik, ndaj dhe zgjidhja që ai ofron
përmes vargjeve është absolute. Koncepti prej reformatori mund të
konceptohet bazuar në shenjën e veçantë të ndjeshmërisë, që ai e sintetizon
në formë dhe përmbajtje.
• Komentoni krijimtarinë e viteve ’30 të Lasgush Poradecit dhe dallimin e saj
nga romantizmi drejt formave të reja.
Me Lasgush Poradecin, lirika shqiptare mund të konsiderohet si një dukuri
evropiane për nga niveli i ligjërimit poetik origjinal. Ai paraqitet si poet me
shpirt modern dhe evropian. Në këtë kuadër, Kuteli e ka konsideruar si vlerë
themelore të letërsisë shqipe. Dallimi me romantizmin dhe me format e tjera
spikat fare mirë, sepse ato ishin më tepër se sa një ornament i thjeshtë, më
shumë sesa një elegancë e jashtme.
• Evidentoni tiparet gjuhësore të letërsisë simboliste tek vepra e Lasgush Poradecit
dhe komentojini ato në kuadër të muzikalitetit dhe përshtypjen tek lexuesi.
Lasgushi përdorte gjuhën metaforike. Ai ia doli që nëpërmjet muzikalitetit të
vargut (aliteracionit, onomatopesë, rimave) të realizojë tiparet stilistike të
estetikës simboliste. Gjithashtu mbështetja në folklor është prirje e tillë, por
201