gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Simbolika e festave qëndron në thelbin e unitetit dhe të lumturisë së familjes.
Ajo parakupton një fillim të ri, po a do të jetë vallë kështu? P.sh. ndërhyrja e
Znj. Linde. Në një formë apo në një tjetër na parathotë në mënyrë të heshtur
se e ardhmja nuk shkon përpara në qoftë se nuk janë mbyllur të gjitha
llogaritë me të shkuarën. Pikërisht prandaj është futur personazhi i Znj.
Linde që të fillojë e t’i japë jetë konfliktit.
• Shpjegoni dhe gjykoni dualitetin e jetës së Nora Helmerit.
Nora Helmeri në pamje të parë duket si një grua e bindur, e dashur,
mendjelehtë dhe e paaftë të kryejë diçka të djallëzuar, por nga ana tjetër ajo
është një grua e aftë të ndërmarrë veprime drastike madje ajo ka kryer një
krim të vogël të cilin po e shlyen në heshtje dhe askush nga familjarët e saj
nuk e di. Për më tepër ajo ka falsifikuar firmën e babait të saj. Në vitin e parë
të martesës, kur Helmerin e shkarkuan nga ministria, ai nisi të kryente
punëra të ndryshme private, duke e gdhirë mbi letra deri vonë pas mesnate.
Për pasojë, ai sëmuret rëndë dhe doktorët thonë se mund ta shpëtojë vetëm
klima e jugut. Gjithë familja e kalon vitin në Itali. Paratë e udhëtimit, një
shumë gjithsesi e majme, Nora thotë se i ka marrë nga i ati, por kjo nuk
është e vërtetë; atë e ka ndihmuar një zotëri... Dhe tani Nora paguan
rregullisht përqindjen e borxhit, duke punuar fshehtas burrit.
Vetëm nëpërmjet ngjarjeve, Ibseni na ka dhënë karakterin dualist të Norës:
thelbi i saj familjar dhe i përkushtuar dhe nga ana tjetër: gënjeshtra dhe
mashtrimi. Pyetja që shtrohet është: Për çfarë mund të gjykohet Nora për
sakrificë; për mossinqeritet; apo për falsifikim? Kjo duhet parë nga një
këndvështrim më kompleks, sepse i tillë është karakteri dhe jeta e saj.
• Interpretoni aspektin etik të njohjes së Torvald Helmerit dhe zonjës Linde
për nga pikëpamja e dramës sociale.
Torvaldi dhe Znj. Linde ishin të njohur të njëri-tjetrit që para se çifti Helmer
të krijonin familje. Aspekti etik i njohjes qëndron në faktin se Torvalidi do të
heqë Krogstadin nga puna për shkak të dyshimeve ndaj personalitetit të tij
dhe do të marrë një ish mikeshën e vet të së kaluarës. Këtu qëndron dhe
drama: deri dikur Torvaldi s’ishte askush, sot ai përbrendëson detyrën e
Drejtorit dhe sillet si sundimtar i bankës ku do të punojë. Ky është edhe
thelbi i dramës sociale: që shoqëria ishte duke humbur vlerat etike, dhe në
vend të tyre po ngrinte kultin e meskinitetit të individit.
• Portretizoni personazhet e Norës, Torvaldit, Krogstadit dhe zonjës Linde
duke i lidhur nga pikëpamja e subjektit dhe duke i krahasuar ata.
Personazhi i Norës, është gruaja e cila në pamje të parë duket tipike si një
grua e “paaftë’ e varur tërësisht prej burrit të saj, dhe babait; por që në të
vërtetë ajo është e zonja për të marrë frenat e jetës së saj dhe të të gjejë
zgjidhje që shkojnë përtej brishtësisë femërore. Pas saj kemi Helmerin tipikun
e burrit sundues, egoist dhe vetëvlerësues i cili nuk shikon më larg se hunda
e tij”. Një person i cili është tërësisht i varur prej opinionit publik dhe një
skllav i përulur i tij. Krogstadin i cili është një personazh “negativ’ i cili është
i gatshëm të përfitojë prej të tjerëve sapo të gjejë mundësi, mjeti i tij është
shantazhi. Kemi gjithashtu Znj. Linde e cila është mishërimi i shtresës
sociale në kalbje e sipër, të cilët kanë jetuar pa kokëçarje dhe pa u impenjuar
për të njohur thelbin e jetës. Tek ta prevalon mirësia e fuqishmërisë. Ndërsa
Nora dhe Helmeri komplet të ndryshëm dhe mishërime të dy realiteteve
167