gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

si dy qenie të pavarura që kanë qëndrime individuale. Kjo është tragjike
sepse ata kurrë se kanë njohur njeri-tjetrin pavarësisht bashkëjetesës dhe në
këtë mënyrë ata kanë reshtur së qenuri vetvetja.
• Ç’lidhje ka mes jetës së kahershme të Nora Helmerit me Shtëpinë e
kukullës. Analizojeni atë në të gjitha rrafshet kuptimore.
Me parë Nora është trajtuar si kukull nga babai i saj dhe më pas kur u martua
me Torvaldin vazhdoi të trajtohej si një kukull edhe prej tij. Kjo është lidhja midis
jetës së saj të hershme dhe shtëpisë së kukullës. Gjatë gjithë jetës së saj Nora ka
qenë një kukull. Personaliteti i Norës nuk ka mundur asnjëherë të prevalojë mbi
bukurinë e saj ose të paktën askush nuk ka qenë i qartë, i kthjellët mjaftueshëm
për të zbuluar se Nora prej kukulle ka një shpirt prej njeriu.
• Cili është thelbi i jetës së kukullës Nora? Cili duhet të jetë ai sipas saj?
Arsyetoni konceptin e evolucionit të brendshëm të individit sipas saj.
Thelbi i jetës së Norës ka qenë zbavitja e të tjerëve e sipas saj ajo do që në
radhë të parë të zbavitë vetveten dhe të jetë vërtetë e lumtur ashtu siç nuk ka
qenë kurrë.
• Identifikoni revoltën dhe thelbin universal të fjalëve të saj: “Në qoftë se unë
nuk jam e zonja për asgjë, fajin e keni ju!”
Revolta e Norës në fjalët: “Në qoftë se unë nuk jam e zonja për asgjë, fajin e
keni ju !” është e drejtë. Ajo revoltohet ndaj mënyrës sesi është trajtuar për
shkak të babait të saj fillimisht, e më pas Torvaldit. Nora nuk është lejuar të
ketë një personalitet dhe si pasojë ka fituar paaftësinë për të ndërmarrë
veprime dhe ashtu siç thotë ajo pa qenë e zonja për asgjë. Thelbi universal i
revoltës së saj qëndron në faktin e pasojave që sjell diktati psikologjik atëror
apo mashkullor.
• Krahasoni thelbin e lumturisë për Norën dhe për Torvaldin. Ridimensionimi
i konceptit lumturi për njërën anë të çiftit solli shterpësinë në martesë. Ç’do
të thotë kjo?
Thelbi i lumturisë për Norën është familja ideale, me një shtëpi të modeluar
mirë ku mbizotëron paqja dhe lumturia. Ndërsa për Torvaldin lumturia ka të
bëjë me familjen ideale që përfshin një “kukull” që në këtë rast është Nora,
me të cilën ai të luajë sipas rregullave të tij. Por ky koncept i Torvaldit për
lumturinë ishte i gabuar dhe çoi në “shterpësinë e martesës” për shkak se
Nora u lodh nga e gjithë kjo. Kjo do të thotë se duke humbur vetveten njerëzit
humbin edhe gjërat që kanë krijuar.
• Edukimi i vetvetes. Çfarë është ai për Norën? Po për secilin prej nesh?
Gjykoni vendimin e Norës në raport me Norën, në raport me familjen dhe në
raport me shoqërinë.
Edukimi i vetvetes për Norën është formimi i unit të saj, mungesa e tij ka
bërë që ajo të ishte “kukulla” e të tjerëve për një kohë të gjatë. Por tani ajo ka
vendosur të ndryshojë dhe të ketë një un të sajin. Ky vendim i sjell asaj
perfeksionim të dinjitetit, sepse e shfaq atë si një grua të fortë dhe të
guximshme. Ndërsa në raport me familjen dhe shoqërinë, ky vendim e shfaq
Norën si një rebele ndaj tërësisë së rregullave të gjithpranuara nga shoqëria.
• Po rizbulimi i vetvetes, i dashurisë “për mua”, si jepet nëpërmjet fjalëve të
heroinës? Gjykoni raportet “drejtësi ndaj vetes” dhe “egoizëm” te personazhi
femër në dramë.
178