gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

• Cilat janë vajzat e xha Gorioit? Zbuloni domethënien e veprimeve të secilës
prej tyre.
Anastasi de Resto dhe Delfina, gruaja e bankierit De Nusingen janë bijat e
Xha Gorioit. Të dyja bukuroshet faktikisht kanë hequr dorë nga plaku i tyre,
i cili u ka dhënë atyre gjithçka. Mes dy motrave ekziston një rivalitet sepse
ndryshe nga kontesha Anastasia, baroneshën Delfina nuk e pranojnë në
shoqërinë e lartë. Për një ftesë në shtëpinë e vikonteshës De Bosean, kjo grua
është gati të bëjë çdo poshtërsi.
Këto dy psikologji dëshmojnë realitetin e shthurjes së familjes në periudhën e
Restaurimit në Francë, realitet i cili tregon se dashuria për babain përkthehet
në kambiale apo përfitime materiale e sociale, kurse mungesa e dashurisë
ndërmjet motrave shpreh thelbin egoist të gjithsecilës si pasojë e shterpësisë
së tyre shpirtërore dhe mungesën e dashurisë për tjetrin, që vjen si pasojë e
mungesës së një vizioni njerëzor mbi jetën. Gjithë shthurja e familjes është
në fakt degjenerimi i shoqërisë. Degradimi i këtyre vajzave vjen pikërisht si
pasojë e materializimit të ndjenjave.
• Ku qëndron thelbi banditesk i Votrenit, por dhe i Rastinjakut? Cila është
drama morale dhe ajo sociale e këtij momenti? Argumentoni qëndrimin tuaj.
Viktorina Tajfer banon në pension, sepse atë nuk dëshiron ta njohë i ati, një
bankier i pasur. Ajo ka një vëlla. Sipas Votrenit mjafton ta zhdukësh atë nga
skena, që situata të përmbyset dhe Viktorinës i takon të mbetet e vetmja
trashëgimtare. Asgjësimin e Tajferit të ri Votreni e merr përsipër vetë, ndërsa
Rastinjaku duhet t’i paguajë atij dyqind mijë franga, “një pikë ujë në det”
krahasuar me milionat që do të përfitojë ai. Djaloshi është i shtrënguar të
pranojë që ky njeri i tmerrshëm ka thënë në një formë të vrazhdë, të njëjtën
gjë që i ka rekomanduar vikontesha De Bosean. Duke e ndierë instinktivisht
rrezikun e një marrëveshjeje të tillë me Votrenin, ai vendos t’i fitojë zemrën
Delfina de Nusingenit.
Këtu kemi dy anë të medaljes banditeske: anën kriminale-Votreni dhe
kriminalo-amorale- Rastinjaku. Krimin me të vërtetë do ta kryejë Votreni, po
në këtë rast edhe Rastinjaku është bashkëfajtor në krim dhe jo vetëm ndaj
këtij krimi fizik, por edhe ndaj një veprimi çnjerëzor që do të kryejë karshi një
vajze të paplotësuar në jetë. Thelbi i Rastinjakut në këtë rast është
meskiniteti dhe frika. Arsyeja pse ai zgjedh të mashtrojë Delfinën, është frika
nga Votreni dhe jo sepse e mendon ndryshe.
• Zbuloni raportin e Xha Goriot me të bijat dhe dhëndurët e secilës.
Shpjegoni arsyet pse ka ndodhur kështu.
Rastinjaku vendos t’i fitojë zemrën Delfina de Nusingenit. Në këtë ndërmarrje
atë do ta ndihmojë xha Gorioi, i cili i urren të dy dhëndurët dhe i fajëson ata
për të gjitha fatkeqësitë e vajzave të tij. Eugjeni njihet me Delfinën dhe
dashurohet me të. Ajo i përgjigjet po ashtu dashurisë së tij, sepse ai i ka bërë
asaj një shërbim të madh, duke fituar shtatë mijë franga. Gruaja e bankierit
nuk arrinte të paguante një borxh dhe i shoqi, duke i përvetësuar asaj
shtatëqind mijë frangat e pajës, e kishte lënë atë pa asnjë grosh. Gjendja e
Anastasisë është edhe më e keqe: duke shpëtuar Maksim de Trajin nga një
burgim i gjatë, ajo i ka lënë peng Gobsekut të gjitha brilantet e familjes dhe
këtë gjë e ka marrë vesh i shoqi, konti De Resto.
77