gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

Të lexuarit:
• Lexoni tekstin duke u përfshirë sentimentalisht në të dhe thoni:
1) çfarë kuptuat;
Shkrimtari, artisti vlerësohet në bazën e krijimtarisë së vet.
Arti dhe letërsia nuk mund të bëjnë kompromise me vlerat materiale, sepse
mbeten në thelb vlera shpirtërore.
Sipas Folknerit sfida janë:1. tragjedia jonë që është frika e përgjithshme dhe
universale, e përballur gjer më sot.- Ai thotë e përballur, por jo e tejkaluar 2. si
dhe fakti që nuk ka më probleme të shpirtit.
Kërkimi i të vërtetës universale është thelbi i ekzistencës.
Njeriu nuk duhet të mbijetojë, por të fitojë mbi jetën.
2) cili është misioni i shkrimtarit;
Misioni i shkrimtarit sipas Folknerit është 1. të jetë novativ në idetë e veta. Ai
këtë e thotë në fragmentin : “por për të ngjizur prej lëndës së shpirtit njerëzor
diçka që nuk ka ekzistuar kurrë më parë.” 2. Shkrimtari duhet të shkruajë
për shpirtin “sepse veç për ta ia vlen të shkruash, për agoninë dhe ëmbëltinë
e shpirtit njerëzor.”
Shkrimtari duhet të shkruajë për jetën dhe ndjenjat njerëzore, sepse ato janë
rruga drejt njohjes të së vërtetës.
Zëri i poetit nuk duhet të jetë vetëm regjistruesi i njeriut; ai mund të jetë njëri
prej mbështetësve, shtylla që duhet t’i bëhet krah mbijetesës dhe
ngadhënjimit të tij.
• Bëni dallimin mes njeriut dhe veprës së tij. Zhvilloni interpretimin tuaj,
nisur nga qasja e misionit njerëzor dhe krijues.
1. E ndjej se ky çmim nuk më jepet mua si njeri, por veprës sime – punës
sime të krejt një jete në agoninë dhe ëmbëltinë e shpirtit njerëzor, jo për
lavdi, ende më pak për mbushulli, por për të ngjizur prej lëndës së
shpirtit njerëzor diçka që nuk ka ekzistuar kurrë më parë.
2. Është veç një fjalë goje të thuash se njeriu është i pavdekshëm, vetëm
sepse ai do të mbijetojë; kur të ketë kumbuar tik-taku i mbramë i fundit
të botës, pasi të jetë shuar me shkëmbimin e sprasëm e krejt të pavlerë të
përshkëndritjes së mbrëmjes së fundit, edhe atëherë do ketë mbetur
kumbi i një zëri: kumbi i mezindierë, i pashtershëm i njeriut, që ligjëron
ende. Shkagoj ta qas këtë mundësi. Jam i sigurt se njeriu nuk do të
mbijetojë, ai do të ngadhënjejë. Ai është i pavdekshëm, jo sepse vetëm ai,
midis krijesave, ka një zë të pashtershëm, po sepse ai ka një shpirt, një
frymë, që janë të afta të dhembin, të flijohen, të mbijetojnë.
Poetit, shkrimtarit, s’i mbetet asgjë tjetër, pos se të shkruajë për këto.
Si përfundim, njeriu jeton për të ndier (kulmon me tmerrin), kurse shkrimtari
për të dhënë artistikisht dhe me vërtetësi ndjenjat e shpirtit njerëzor,
pavarësisht nga ngjyra e tyre.
• Pasi të keni përfunduar komentin e mësipërm, analizoni thellësisht raportet
jetë-njeri, art – e panjohur.
Fjalia përcaktuese në ligjëratë: “Lypset mësuar se s’ka gjë më të vyer se sa të
ndiesh tmerr; dhe me të nxënë këtë, të tjerat harrohen përgjithnjë, pa lënë
skutë për asgjë në punishte, pos të vërtetave të moçme universale – dashurisë,
144