gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

vdekjes. Dhe vetë përkujdesja që ai kërkon është injorim i dhimbshëm dhe i
ardhur si pasojë e sjelljes së tyre ndaj cilëson: “... mjaft që t’u dëgjoja zërin”.
Sigurisht që dikush mund të mendojë se është e pakufishme dashuria e atit
për vajzat prandaj ai thërret. Por jo më kot Balzaku ka dhënë analizën që
Gorioi i bën sjelljes së tij, fajëson vetveten jo për ta çliruar nga ndjenja e
gabimit prindëror, por pikërisht për të thënë se vajzat as që kanë ndër mend
t’i gjenden pranë të atit.
• Thellohuni në konceptin e korrupsionit të dobësisë atërore dhe analizojeni
atë në kontekstin letrar të romanit.
Korrupsioni i dobësisë atërore në roman ka lindur si pasojë e sjelljes së atit
ndaj vajzave (dashuria e pakufishme), ashtu edhe si pasojë e materializimit të
shpirtit të vajzave, po ai ka në qendër babain, i cili është rregullatori i të
bijave, dhe është pikërisht ai që e jep paranë në shkëmbim të dashurisë.
• Sikurse e kuptojmë nga leximi i fragmentit, Xha Gorioi është duke bërë
apologjinë e tij atërore. Analizoni fajësimin që i bën ai vetes. Po ju si mendoni?
“S’kam ditur të sillem me to, bëra marrëzi që hoqa dorë nga të drejtat e mia.
Për to unë poshtërova veten. Ç’t’i bësh? Sado fytyrë fisnike që të ketë njeriu,
sado shpirtbukur që të jetë, nuk mund t’i qëndrojë dot korrupsionit të kësaj
dobësie atërore. Unë jam njeri i mjerë, mora dënimin e merituar. Unë i prisha
vetë vajzat e mia, i llastova shumë.”
Duke qenë se Balzaku ka dështuar në misionin e tij atëror, ai kërkon falje për
këtë. Rikthehemi këtu te koncepti teologjik i faljes hyjnore. Ajo që kërkon ai
është të ndërgjegjësojë veten sepse ai nuk e meriton një ndëshkim të tillë: ai ka
shpaguar për një dashuri të çmendur, e cila në vend që të krijonte dy krijesa të
ëmbla, solli dy mostra të vogla, të cilat në fakt nuk kanë dashuri për asgjë.
Vetë transformimi që Xha Gorioi ka përjetuar për vajzat e veta është gabim në
vetvete. A mund të fajësohet një baba për kaq shumë dashuri, sigurisht që jo.
Po për keqpërdorim të dashurisë? Këtë pastaj e ka thënë Balzaku vetë duke e
shpjeguar me anë të korrupsionit të dobësisë atërore.
• Shpresa e një babai, e dashurisë së tij për vajzat nuk cenohet as nga
mospërgjigja. Komentojeni këtë fragment.
“Po i dëgjoj, po vijnë. Po, po, do të vijnë. Ligji kërkon që fëmijët të vijnë ta
shohin atin e tyre, kur është në të dhënë shpirt, dhe ligji është me mua. E ç’do
t’u kushtojë? Vetëm një vrap me karrocë.” Shpresa e këtij momenti se ato do
të vijnë është tregues që babai në shpirtin e tij atëror i ka falur vajzat, ndërsa
përmendja e ligjit natyror: për përkushtimin e vajzave ndaj të atit tregon anën
etike, atë të arsyetuar të asaj se çfarë Gorioi dhe çdo prind pret nga fëmija e
vet. Gorioi beson tek drejtësia e dashurisë dhe e prindit, prandaj ende
shpreson. Nënteksti është lehtësisht i evidentueshëm: ai nuk pret që vajzat t’i
vijnë për karakterin që kanë (vetëm një vrap në karrocë), por pikërisht për
detyrimin prindëror, që është i pakundërshtueshëm. Ka dy momente: po
vijnë- e tashme, dhe do të vijnë- e ardhme, që tregon se qëndrimi i tij nga
besim i tanishëm, kthehet në besim për të ardhmen, ç’ka e tregon edhe një
herë që vajzat nuk do të vijnë.
• Balzaku ka vënë në gojën e Xha Gorioit edhe doza therëse cinizmi.
Evidentojini ato në tekst dhe thoni se si paraja bleu dashurinë.
“Do ta paguaj, shkruajuni se do t’u lë milionë! Për fjalë të nderit. Do të shkoj të
bëj fide në Odesë. E di marifetin unë.” Gorioi e “kthen” në biznes ardhjen e
95