gjuha shqipe dhe letersia 11 - Media Print

• Thoni se ku qëndron thelbi i risisë së Ibsenit dhe si i shkonte për shtat kjo
risi zhvillimeve shoqërore të kohës.
Risitë e dramës së Ibsenit qëndrojnë në:
1. Shtrimi i çështjeve të nxehta që shqetësonin bashkëkohësit e tij.
2. Mjeshtërinë e tij për të bindur shikuesin të kërkonte përgjigje për çështjet
e shtruara.
3. Duke zbuluar kundërshtitë dhe ndërlikimet e jetës ai i shtrëngoi shikuesit
të hiqnin dorë nga ndarja tradicionale e heronjve në pozitiv dhe negativ
dhe i bëri që ata të pranohen ashtu siç janë në tërësinë e tyre, të
ndërlikuar me të gjitha mospërputhjet me kanonet shoqërore.
4. Shquhet për vërtetësinë e karaktereve dhe të detajit artistik
5. Për thellësinë e argumentit dhe për gamën e gjerë tematike
6. Ngjiti në skenë njeriun e zakonshëm dhe e ktheu teatrin në pasqyrë të
jetës reale çka i përgjigjet aspiratës së thellë të njerëzve të kohës.
• Analizoni kompozicionin analitik në dramaturgjinë e Ibsenit.
Kompozicioni analitik ka të bëjë me nxitjen e misterit gjatë leximit të një
vepre dhe tek veprat e Ibsenit kompozicioni analitik është përdorur me mjaft
mjeshtëri. Lexuesi i veprave të Ibsenit është pothuajse gjatë gjithë procesit të
leximit në një tension të vazhdueshëm mbi një situatë të caktuar dhe për
pasojat që do të shkaktojë kjo situatë, çka e bën lexuesin më kurioz për të
lexuar dhe për të shkuar deri në fund të leximit të kësaj vepre. Kompozicioni
analitik i Ibsenit përpiqet të zbulojë tragjizmin e brendshëm, i cili fshihet
përtej perdes së qetë të realitetit. Pra analitizmi qëndron në faktin se
nëpërmjet paraqitjes me vërtetësi të veprimeve ai ka dhënë në mënyrë
racionale mënyrën e ndërtimit të jetës së karaktereve të tij artistik.
p.sh. Në dramën “Shtëpi kukulle”, zhgënjimi i plotë i Norës nga martesa e saj,
bindja për të rinisur një jetë të re për të fituar një personalitet të pavarur,
është parapërgatitur gjatë gjithë shtjellimit të veprimit.
• Arsyetoni novatorizmin e dramaturgut për nga aspekti i zgjidhjes së dramës.
Për sa i përket novatorizmit të dramaturgut lidhur me aspektin e zgjidhjes në
veprat e Ibsenit, vetë zgjidhja mbart në vetvete zbulimin e thelbit të
brendshëm të të gjithë ngjarjeve, pikërisht në kuptimin e tyre të plotë.
Novatorizmi i Ibsenit në këto drama ka të bëjë me faktin, se jo vetëm
ndërthurja e rastësishme e rrethanave, por akoma më fort vetëdijesimi mbi
gjithçka që ka ndodhur, i jep peshë zgjidhjes së konfliktit. Pikëzgjidhja e
dramës është biseda midis Norës dhe Helmerit - e para përgjatë gjithë jetës së
tyre bashkëshortore, në të cilën Nora bën një analizë të vërtetë të
marrëdhënieve të tyre
• Komentoni përshtypjen që shfaqja e dramës “Shtëpi kukulle” ka pasur në
shoqërinë e shekullit XIX.
“Shtëpi kukulle” u cilësua nga bashkëkohësit e Ibsenit si një krijim i ftohtë
por vetë autori nuk u ndal nga kjo sepse në këtë vepër ai paraqet shtrimin e
çështjeve të nxehta që shqetësonin bashkëkohësit e tij gjë që askush nuk
kishte guxuar ta bënte më parë.
• Thoni shkurtimisht subjektin e dramës, duke u përqendruar edhe tek roli i
personazheve dytësorë në ndryshimin e rrjedhës së ngjarjeve.
164