13.05.2013 Views

Análisis de la calidad de vida relacionada con la salud en la vejez ...

Análisis de la calidad de vida relacionada con la salud en la vejez ...

Análisis de la calidad de vida relacionada con la salud en la vejez ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ANÁLISIS DE LA CALIDAD DE VIDA RELACIONADA CON LA SALUD EN LA VEJEZ...<br />

102<br />

c) Discurso narrativo: El último <strong>de</strong> los procesos <strong>en</strong> los que se han <strong>en</strong><strong>con</strong>trado difer<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>bidas a<br />

<strong>la</strong> edad es <strong>en</strong> el discurso narrativo. En diversas investigaciones se ha <strong>en</strong><strong>con</strong>trado que <strong>en</strong>tre <strong>la</strong>s personas<br />

mayores exist<strong>en</strong> importantes dificulta<strong>de</strong>s para compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r y producir a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te difer<strong>en</strong>tes<br />

tipos <strong>de</strong> discurso: compr<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> textos (U<strong>la</strong>towska et al., 1985, 1986), <strong>con</strong>versación<br />

espontánea (Walker, Hardiman, Hedrick y Holbrook, 1981), <strong>de</strong>scripciones (Bayles y Kasniak, 1987),<br />

re<strong>la</strong>tos autobiográficos (Hol<strong>la</strong>nd y Rabbit, 1990), compr<strong>en</strong>sión y narración <strong>de</strong> historias (Juncos,<br />

1996; Juncos e Iglesias, 1992; Man<strong>de</strong>l y Johnson, 1984) y compr<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> párrafos <strong>en</strong> prosa (Rice<br />

y Meyer, 1986).<br />

Este <strong>de</strong>terioro se manifiesta <strong>en</strong> un efecto negativo <strong>de</strong> <strong>la</strong> edad sobre el recuerdo <strong>de</strong> información <strong>en</strong> el<br />

discurso (Juncos, 1998), una dificultad <strong>de</strong> los sujetos <strong>de</strong> edad avanzada para compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong> información<br />

estructurada <strong>de</strong> forma compleja <strong>en</strong> los textos orales o escritos que se pres<strong>en</strong>tan, o a partir <strong>de</strong><br />

materiales visuales, y <strong>en</strong> una dificultad para e<strong>la</strong>borar historias coher<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te estructuradas y <strong>con</strong><br />

gran <strong>con</strong>t<strong>en</strong>ido informativo.<br />

El primer aspecto podría explicarse por <strong>la</strong>s alteraciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> memoria asociadas a <strong>la</strong> edad (Juncos,<br />

1998). El segundo y el tercero ti<strong>en</strong><strong>en</strong> que ver <strong>con</strong> <strong>la</strong> organización <strong>de</strong> <strong>la</strong> estructura <strong>de</strong>l discurso. El procesami<strong>en</strong>to<br />

complejo pue<strong>de</strong> ser alterado: a) por un problema <strong>en</strong> el <strong>con</strong>ceptualizador que afectaría <strong>la</strong>s<br />

capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> razonami<strong>en</strong>to, y cuyo resultado más evi<strong>de</strong>nte es <strong>la</strong> producción <strong>de</strong> un discurso sin<br />

coher<strong>en</strong>cia o absurdo que ti<strong>en</strong>e lugar <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>m<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> tipo Alzheimer (Bayles y Kasniak, 1987) y <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> esquizofr<strong>en</strong>ia (Chaika, 1991), o b) por un déficit <strong>en</strong> el formu<strong>la</strong>dor sintáctico que produciría distintas<br />

formas <strong>de</strong> agramatismo, como <strong>en</strong> muchos casos <strong>de</strong> afasia. Pero <strong>la</strong>s <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias observadas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s personas<br />

mayores al parecer están producidas por una alteración <strong>en</strong> <strong>la</strong> capacidad at<strong>en</strong>cional o <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

memoria operativa y no <strong>en</strong> dificulta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> razonami<strong>en</strong>to o agramatismo, que no han sido <strong>de</strong>scubiertas<br />

<strong>de</strong> forma g<strong>en</strong>eralizada <strong>en</strong> <strong>la</strong>s personas mayores sin alteraciones neurológicas (Juncos, 1998).<br />

Operar <strong>con</strong> material complejo, ya sean oraciones, historias o textos, <strong>con</strong>lleva un proceso <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción,<br />

<strong>con</strong>trol y organización sobre los difer<strong>en</strong>tes elem<strong>en</strong>tos implicados, que pue<strong>de</strong> verse alterado <strong>en</strong> el caso<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> persona mayor (Juncos, 1998).<br />

4.6. FUNCIONES VISUOESPACIALES Y VISUOPERCEPTIVAS<br />

La pérdida <strong>de</strong> funciones visuoperceptivas asociada a <strong>la</strong> edad <strong>con</strong>stituye un hecho más <strong>con</strong>trovertido<br />

que los anteriores (<strong>de</strong>terioro <strong>de</strong> <strong>la</strong> memoria y apr<strong>en</strong>dizaje y l<strong>en</strong>guaje), <strong>de</strong>bido a que a m<strong>en</strong>udo se alega<br />

que <strong>la</strong> ejecución <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te <strong>en</strong> estas tareas pue<strong>de</strong> ser justificada por <strong>la</strong>s pérdidas s<strong>en</strong>soriales o motoras<br />

o por el <strong>de</strong>crem<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> velocidad <strong>de</strong> procesami<strong>en</strong>to (Junqué y Jurado,1994).<br />

Un hal<strong>la</strong>zgo clásico <strong>de</strong>l estudio psicológico <strong>de</strong>l <strong>en</strong>vejecimi<strong>en</strong>to es el hecho <strong>de</strong> que <strong>la</strong>s puntuaciones<br />

que obti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong>s personas mayores <strong>en</strong> <strong>la</strong> Esca<strong>la</strong> Manipu<strong>la</strong>tiva <strong>de</strong> <strong>la</strong> Esca<strong>la</strong> <strong>de</strong> Intelig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Wechsler<br />

(WAIS) disminuye <strong>con</strong> el paso <strong>de</strong> los años <strong>de</strong> una forma mucho más marcada que <strong>la</strong> Esca<strong>la</strong> Verbal <strong>de</strong>l<br />

mismo test (Earnest, Heaton, Wilkinson y Manke, 1979). A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que <strong>la</strong> esca<strong>la</strong><br />

manipu<strong>la</strong>tiva implica especialm<strong>en</strong>te el uso <strong>de</strong> intelig<strong>en</strong>cia fluida respecto al compon<strong>en</strong>te <strong>de</strong> intelig<strong>en</strong>cia<br />

cristalizada <strong>de</strong> <strong>la</strong> esca<strong>la</strong> verbal, hay que añadir el compon<strong>en</strong>te espacial que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong>s pruebas

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!