institucionalne promene kao determinanta privrednog razvoja srbije

192 Institucioanlne promene kao determinanta privrednog razvoja Srbije
governments of countries in transition are constantly working on improving business and
investment infrastructures to attract foreign investment. Investing is a complex and
uncertain task of business management. There is no guarantee that the investment decision
was made good, much less that optimal. In this sense, this work attempts a descriptive
interpretation of what should be done in Serbia in the field of creating an institutional
framework to increase the efficiency of business investment policy.
Keywords: investment, institutional infrastructure, development, capital.
Uvod
Prva teza u ovom radu je da sprovedene reforme u Srbiji nisu uspele da
izgrade odgovarajuće tržišno i institucionalno okruženje, koje bi pozitivno i
regularno odgovorilo na izazove decentralizovanog upravljanja investicionim
poduhvatima, odnosno koordinacije i mobilizacije grupnih i individualnih
razvojnih inicijativa i sredstava. Druga teza je da osnovni cilj nacionalne
investicione politike u domenu koordinacije poslovnih investicija treba da bude
stavljanje raspoloživog proizvodnog kapitala u proizvodnu i ekonomsku funkciju
na osnovu povećanja izvoza. U skladu sa tim, istraživanje puteva za poboljšanje
efikasnosti poslovne investicione politike je podeljeno u tri dela. U prvom delu,
izvršena je analiza faktora koji ograničavaju efikasnije korišćenje raspoloživog
proizvodnog kapitala u Srbiji. U drugom delu, naglasak je stavljen na određivanje
suštine institucionalne (ne)uređenosti u tržišnom modelu angažovanja kapitala u
Srbiji, kao i o merama koje bi trebalo preduzeti za prevladavanje njenih posledica.
U trećem delu istaknut je odgovor na sledeće pitanje: Šta bi trebalo uraditi na planu
reinžinjeringa institucionalne infrastrukture za javnu regulaciju privrede i
privrednog razvoja u funkciji poboljšanja uslova za privatno investiranje?
Sistem upravljanja investicionim poduhvatima je svakako najvažniji podsistem
upravljanja privrednim razvojem. U tehničkom smislu, jedan od ključnih uzroka
kolapsa socijalističkih privrednih sistema je bio neadekvatan sistem upravljanja
poslovnim investicionim poduhvatima. U fazi prvobitne industrijalizacije,
upravljanje je bilo jednostavno, jer je bilo skoncentrisano na izgradnju relativno
malog broja objekata bazne industrije, proizvodne, fizičke i socijalne infrastrukture.
Kasnije, sa porastom složenosti ukupne proizvodne i neproizvodne strukture,
problem decentralizacije investicionih poduhvata se, u našem slučaju, zbog
odsustva mehanizama tržišta, pokušao prevladati sistemom društvenog
dogovaranja i sporazumevanja, na osnovu kombinacije teritorijalnog odlučivanja (u
kome su republike i pokrajine SFRJ imale ključnu ulogu) i posebnih akcija
organizovanih na sektorskom principu. U stvarnosti, centralnu ulogu u procesu