institucionalne promene kao determinanta privrednog razvoja srbije

Likvidnost bankarskog sektora Srbije pod uticajem svetske ekonomske krize 287
osobenosti svake pojedinačne banke i njenog mesta u bankarskom sistemu. Na
redovnim sastancima sa rukovodstvom banke, razmatrala je likvidnost u nameri da
se uveri u internu politiku rukovođenja likvidnošću od strane banke, primenjujući,
pri tome, tzv. “opreznu kombinovanu likvidnost” (Prudented mix of liljuidity).
Osnova vrednovanja je zasnovana na kretanju novčanih sredstava (Cash flow). Sva
sredstva su podeljena prema ročnoj strukturi i dospelosti neto pozicije sredstava i
njihovih izvora. U 1988. godini je bilo najavljeno uvođenje koeficijenta likvidnosti u
određenom procentu koji se izračunava na osnovu odnosa kratkoročnih izvora do
8 dana sa likvidnom aktivom banke. Banke u Velikoj Britaniji imaju račune kod
centralne banke, koji ne smeju biti prekoračeni.
2. U Irskoj obavezna rezerva iznosi 13% od depozita u bankama. Pri tome,
banke su dužne da samo 3% obavezne rezerve drže u obliku novčanih depozita
kod njihove centralne banke, dok preostalih 10% drže u vidu različitih vrednosnih
papira koje, za slučaj da likvidnost banke bude ugrožena, mogu da prodaju uz
odgovarajući diskont i pre roka dospeća. Njihova centralna banka zadržava pravo
da procenat obavezne rezerve povećava ili smanjuje, kao i da određuje koji deo
obavezne rezerve može da se drži u vrednosnim papirima. Tako se regulišu
monetarni tokovi i obezbeđuje likvidnost bankarskog sistema u celini.
3. Francuska ‐ Francuska ima razuđenije bankarstvo od Engleske. Banque de
France, je emisiona ustanova. Propisani minimalni iznos uplaćenog kapitala zavisi
od vrste banaka, njenog ukupnog bilansa stanja i broja filijala. Kod Banque de France
se izdvajaju obavezne rezerve i to u različitom procentu na depozite po viđenju i
druga sredstva, kao i na izvesne kratkoročne plasmane. Takođe, u zavisnosti od
stanja u privredi, propisuju se ograničenja na kredite na selektivnoj osnovi u
zavisnosti od namene kredita. Koeficijenti likvidnosti, kao osnovni parametri,
predstavljaju kompleksni metod, koji se primenjuje na podatke iz periodičnog
bilansa stanja. Dobijaju se deljenjem likvidnih sredstava (vrednosni papiri za
reeskont kod Banque de France, blagajnički zapisi, određeni plasmani, iznosi po
osnovu potraživanja od finansijskih institucija sa rokom do tri meseca) sa
trenutnim obavezama (obaveze po viđenju i do tri meseca dospelosti), koji treba da
bude isti ili veći od 60%. Poseban koeficijent likvidnosti utvrđuje se samo u slučaju
kada su devizna sredstva iznad 10% od aktive, odnosno pasive.
4. Sjedinjene Američke Države ‐ Razvoj savremenog internacionalnog
finansijskog tržišta povezan je sa američkim finansijskim centrom. Donošenjem
prvog Federal Reserve Act 1863. godine na teritoriji SAD, deo banaka je registrovan
po federalnom zakonodavstvu. U zavisnosti od vrste banaka i od toga da li su
članice Federalnih rezervi, pored obavezujućeg minimalnog iznosa, zahteva se
izdvajanje obavezne depozitne rezerve, koja je propisana na tekućoj osnovi na
stanje izvesnih računa. Koeficijenti likvidnosti se izračunavaju na: promenljivo