plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

7. Deficyt budżetu państwa
7.1. Deficyt budżetu państwa i pozostałe potrzeby pożyczkowe
Deficyt budżetu państwa w 2008 r. wyniósł 24.346,2 mln zł i był niższy od zaplanowanego
w ustawie budżetowej o 2.744,4 mln zł, tj. o 10,1%. Był on wynikiem uzyskania niższych niż planowano
dochodów o 28.344,8 mln zł oraz ograniczenia wydatków o 31.089,3 mln zł. Kluczowy dla wykonania
budżetu państwa był niedobór dochodów podatkowych i niepodatkowych w wysokości 7.802 mln zł,
który wymusił dostosowania po stronie wydatków. Niższe od planowanego wykorzystanie środków
z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegających zwrotowi o 20.543 mln zł, choć niepokojące
z punktu widzenia postępu realizacji zadań nimi finansowanych, nie miało wpływu na realizację deficytu.
Minister Finansów stosował zasadę przekazywania środków z zaliczek z Unii Europejskiej
na dochody budżetowe dopiero w momencie, gdy zostały już zakwalifikowane do poniesienia wydatki
w ramach projektów współfinansowanych z tych środków. Niższym wydatkom budżetowym na finansowanie
programów unijnych towarzyszyły zatem odpowiednio niższe dochody i tym samym gospodarowanie
środkami z zaliczek pozostawało neutralne dla wyniku budżetu państwa.
Kształtowanie się deficytu budżetu państwa i jego składowych w latach 2005–2008 przedstawia
tabela 28.
Tabela 28. Dochody, wydatki i deficyt budżetu państwa w latach 2005–2008
Wyszczególnienie
Wykonanie
2005
Wykonanie
2006
Wykonanie
2007
Plan
2008
Wykonanie
2008
6:5 6:4
w mln zł %
1 2 3 4 5 6 7 8
Dochody 179.772 197.640 236.368 281.892 253.547 89,9 107,3
Wydatki 208.133 222.703 252.324 308.983 277.893 89,9 110,1
Deficyt 28.361 25.063 15.956 27.091 24.346 89,9 152,6
Źródło: Wyniki kontroli NIK w Ministerstwie Finansów.
Dochody uzyskane w 2008 r. były wyższe od dochodów w 2007 r. o 7,3%, wydatki o 10,1%,
a deficyt aż o 52,6%.
Narastanie deficytu było w 2008 r. nierównomierne. W połowie roku jego wykonanie wynosiło
12,5% planu rocznego, a po trzech kwartałach zaledwie 15,6% planu. Deficyt zrealizowany w IV kwartale
stanowił natomiast 74,3% rocznego planu, z czego deficyt w grudniu 34,5%. Było to wynikiem
nierównomiernej realizacji wydatków przez dysponentów oraz przypisywania kwoty wydatków niewygasających
do wydatków grudnia. W 2008 r. była to kwota 3,9 mld zł, co stanowiło 16,2% deficytu
rocznego i aż 42% deficytu zrealizowanego w grudniu.
Kształtowanie się deficytu w poszczególnych miesiącach oraz w ujęciu narastającym przedstawia
wykres 21.
W II półroczu 2008 r. pojawiły się symptomy zjawisk kryzysowych w polskiej gospodarce, początkowo
na rynkach finansowych (awersja inwestorów do ryzyka, trudności ze sprzedażą obligacji),
a następnie w sferze realnej (spowolnienie gospodarcze). Od września uzyskiwane dochody podat-
107