plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Wykonanie planów finansowych jednostek podsektora rządowego
Sytuacja finansowa Funduszu Ubezpieczeń Społecznych była w 2008 r. dobra i na koniec roku
wykazał on dodatni stan środków obrotowych w kwocie 4.791,1 mln zł, pomimo znacznie wyższych
niż w latach poprzednich wypłat rent i emerytur. Nie ponoszono wydatków związanych z obsługą kredytów.
W przeciwieństwie do 2007 r. w 2008 r. nastąpił znaczny wzrost (o 82,8%) liczby wypłat z tytułu
odsetek za opóźnienia w ustalaniu prawa do świadczeń i ich wypłacie 146 . Łączna kwota 23.823 wypłat
wyniosła 5,0 mln zł i w porównaniu do 2007 r. zwiększyła się o 1,0 mln zł (tj. o 15,5%). Główną przyczyną
wzrostu było wydawanie decyzji i dokonywanie wypłat świadczeń po ustawowym terminie,
co z kolei było wynikiem kumulacji – w niektórych okresach – nowych zadań nałożonych na Zakład,
zwiększonego wpływu wniosków o przyznanie wcześniejszych emerytur, oraz przygotowania do realizacji
przepisów ustaw związanych z ustalaniem świadczeń emerytalno-rentowych według zreformowanych
zasad. Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie wzrost ilościowy i kwotowy wypłat
z tytułu odsetek za opóźnienia w ustalaniu prawa do świadczeń i ich wypłacie oraz nadpłat świadczeń
emerytalno-rentowych w 2008 r.
W 2008 r. stwierdzono 74.428 nowo ujawnionych nadpłat emerytalno-rentowych, tj. o 21,7%
więcej niż w 2007r., na kwotę 163,6 mln zł – o 14,4% wyższą niż w 2007 r. Wzrost nadpłat nie wynikał
jednak z przyczyn leżących po stronie ZUS. Głównym ich powodem był brak informacji od świadczeniobiorców
o osiąganych przychodach, które powodowały zmniejszenie lub zawieszenia świadczenia.
NIK ocenia pozytywnie zmniejszenie o 32,6%, w porównaniu do roku 2007, liczby wypłat wyrównań
do wysokości należnego świadczenia i kwoty wypłat o 41,4% zwracając jednak uwagę na ich
ilość (9551), jak i kwotę (29.392 tys. zł), które są nadal wysokie. Liczba wyrównań spowodowanych
błędami pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wzrosła w porównaniu do roku ubiegłego
o 22,3%, a kwota wypłaconych wyrównań o 2,9%. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w 2008 r.
w formie obligacji oraz gotówki przekazał do Otwartych Funduszy Emerytalnych 20.030,9 mln zł,
tj. o 16,8% więcej niż w 2007 r. (17.142,8 mln zł). Jednocześnie w porównaniu do stanu na koniec 2007 r.,
nastąpił wzrost nieprzekazanych składek o 29,8 mln zł, tj. o 1,1%, co było efektem nieopłacania składek
przez płatników oraz błędami w dokumentach ubezpieczeniowych. Łączna kwota nieprzekazanych
składek wraz z odsetkami wynosiła 3.691 mln zł i zwiększyła się w trakcie 2008 r. o 62,3 mln zł,
tj. o 1,7%, co przede wszystkim było wynikiem nieopłaconych składek przez płatników, błędnymi wpłatami
uniemożliwiającymi ich rozliczenie na koncie płatnika oraz błędami w dokumentach ubezpieczeniowych
składanych przez płatników składek. Zdaniem NIK należy wzmóc działania, które zredukowałyby
wysokość zobowiązań wobec OFE między innymi przez zintensyfikowanie postępowań i procedur
wyjaśniających.
Fundusz Emerytalno-Rentowy
Przychody Funduszu Emerytalno-Rentowego wg przypisu wyniosły 16.185,3 mln zł, w tym
dotacja 14.867,9 mln zł i były niższe o 1,4% od planu oraz o 1,5% wyższe w porównaniu do 2007 r.
Dotacja z budżetu państwa, pomimo iż była niższa od planu o 291,0 mln zł stanowiła 91,9% przycho-
146
Sytuacja ta dotyczyła głównie odsetek od emerytur i rent oraz od zasiłków i świadczeń rehabilitacyjnych, które stanowiły
łącznie 99,2 % liczby wypłat i 97,7% kwoty ogólnej.
127