plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Wykonanie założeń polityki pieniężnej
Podejmując decyzje o podwyżkach stóp procentowych RPP wskazywała na ryzyko zwiększonej
presji inflacyjnej związane z wysokim tempem wzrostu gospodarczego przewyższającym tempo
wzrostu potencjalnego PKB oraz utrzymywaniem się wysokiej dynamiki wynagrodzeń wyprzedzającej
wzrost wydajności pracy. Jako istotne zagrożenia inflacyjne wskazywano wysoką dynamikę cen
żywności i paliw oraz wzrost cen regulowanych nośników energii (gazu i energii elektrycznej). Na restrykcyjność
prowadzonej polityki pieniężnej w I półroczu 2008 r. wpływ miały bieżące wyniki prognoz
i projekcji inflacji opracowane przez NBP na IV kwartał 2008 r. i rok 2009. Projekcje inflacji NBP z 2008 r.
wskazywały na sukcesywny wzrost inflacji, przy czym dopiero projekcja z października 2008 r. przewidywała
powrót inflacji do celu w IV kwartale 2010 r. Wzrost inflacji powyżej celu był przewidywany
także przez zewnętrzne instytucje finansowe. W stosunku do ukształtowania się rzeczywistego wzrostu
cen w IV kwartale 2008 r. nastąpiło przeszacowanie prognoz CPI w trzech kolejnych projekcjach
inflacji NBP od 0,3 p.p. do 0,6 p.p. i wynikało głównie z nieprzewidywalnego spadku cen surowców na
świecie i głębokości światowego kryzysu gospodarczego.
Od lipca, pomimo kształtowania się bieżącej inflacji znacznie powyżej celu inflacyjnego,
wpływ na decyzje RPP o utrzymywaniu stóp procentowych na niezmienionym poziomie, miało silniejsze
niż oczekiwano obniżenie tempa wzrostu PKB w strefie euro i Stanach Zjednoczonych Ameryki.
Wiązało się to z możliwym spowolnieniem wzrostu gospodarczego w Polsce w kolejnych kwartałach.
Także silniejsza od przewidywanej skala aprecjacji złotego ograniczała konieczność dalszych
podwyżek stóp procentowych. Brak reakcji na rosnącą bieżącą inflację był zgodny z przyjętym przez
RPP założeniem, że w przypadku wystąpienia silnych i nieoczekiwanych wstrząsów w gospodarce,
stabilizowanie inflacji w pobliżu celu inflacyjnego nastąpi w średnim okresie, tj. w horyzoncie transmisji
polityki pieniężnej 204 .
Dopiero dane z końca 2008 r. między innymi o silniejszym od oczekiwanego spowolnieniu tempa
wzrostu gospodarczego w Polsce, obniżającej się dynamice zatrudnienia, utrudnionym dostępie do
kredytu oraz spadku cen surowców i żywności na rynkach światowych spowodowały, że RPP podjęła
decyzję o znaczącym obniżeniu stóp procentowych w listopadzie i grudniu. Takiej decyzji sprzyjały
deklaracje dotyczące utrzymania dyscypliny sektora finansów publicznych. Z uwagi na przewidywania
związane z dalszym wzrostem cen regulowanych, szczególnie części nośników energii, cen usług
związanych z użytkowaniem mieszkań oraz skalą deprecjacji złotego, RPP nie podjęła w końcu roku
decyzji o silniejszym obniżeniu poziomu stóp procentowych.
W sytuacji dużych zakłóceń w gospodarce globalnej, RPP prowadziła politykę pieniężną
w 2008 r., z uwzględnieniem zarówno prognoz inflacji, jak i zmieniających się danych o przebiegu
procesów gospodarczych. Decyzje o zmianach stóp procentowych nakierowane były głównie na obniżenie
inflacji do założonego celu w średnim okresie. Dlatego uzasadnione było prowadzenie restrykcyjnej
polityki pieniężnej w pierwszej części roku. Zawirowania na rynkach finansowych, spowodowały
osłabienie oddziaływania polityki pieniężnej banku centralnego na wysokość rynkowych stóp procentowych.
Uwidoczniło się to, szczególnie od września 2008 r., dużym odchyleniem krótkoterminowych
204
Z badań NBP wynika, że zasadnicze efekty zmiany stóp procentowych na inflację powinny wystąpić po upływie około
5–7 kwartałów od decyzji o zmianie stóp procentowych.
182