plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Wykonanie założeń polityki pieniężnej
do kredytów mieszkaniowych podnosząc marże zarówno dla kredytów o normalnym, jak i podwyższonym
ryzyku, a także zwiększyły pozaodsetkowe koszty kredytu i wymagany udział własny w inwestycji.
Dodatkowo od października 2008 r. zmniejszyła się dostępność kredytów denominowanych we frankach
szwajcarskich 208 , co wynikało z trudności w pozyskaniu przez banki na rynku międzybankowym środków
w tej walucie.
W grudniu 2008 r. roczne tempo wzrostu kredytów ogółem dla przedsiębiorstw wyniosło
25,0% (po skorygowaniu o wpływ wahań kursowych) i utrzymywało się na tym samym poziomie
co w grudniu 2007 r., pomimo wzrostu średnioważonego oprocentowania z 7,2% do 8,3%. Jednak
w grudniu 2008 r. w porównaniu do listopada nastąpił spadek udzielonych kredytów o 1,2%. Kredyty
inwestycyjne w grudniu 2008 r. stanowiły 28,1% kwoty ogółem kredytów dla przedsiębiorstw,
a utrzymywanie się stosunkowo dużego popytu przedsiębiorstw na kredyty było związane z kontynuacją
rozpoczętych inwestycji.
Nadpłynność sektora bankowego
RPP przewidywała, że w stosunku do lat poprzednich nadpłynność sektora bankowego zostanie
ograniczona. Kształtowanie nadpłynności miało zależeć od dokonywanych przez bank centralny
transakcji walutowych, zmiany poziomu pieniądza gotówkowego, przy zachowaniu skali lokat Ministerstwa
Finansów w NBP na poziomie zbliżonym do 2007 r.
W 2008 r. nastąpił wyraźny spadek średniorocznej nadpłynności systemu bankowego. Nadpłynność
operacyjna sektora bankowego mierzona średniorocznym poziomem emisji bonów pieniężnych
w operacjach otwartego rynku w 2008 r. wyniosła 11,5 mld zł i była niższa w stosunku do 2007 r.
o 7,8 mld zł (tj. o 40,3%). W związku ze zmniejszeniem emisji bonów pieniężnych NBP nastąpił spadek
kosztów dyskonta bonów pieniężnych ponoszonych przez NBP z 854,2 mln zł w 2007 r. do 667,9 mln zł,
tj. o 186,3 mln zł (o 22,0%).
Ograniczenie średniorocznej płynności banków w grudniu 2008 r. wynikało głównie z przyrostu
pieniądza gotówkowego w obiegu średnio o 16,3 mld zł. W przeciwnym kierunku oddziaływał najbardziej
skup walut netto z tytułu przepływu środków z Unii Europejskiej oraz spadek depozytów sektora
publicznego, w tym dalsze wyraźne zmniejszenie średniorocznego stanu lokat terminowych Ministerstwa
Finansów w NBP z 4,4 mld zł do 2,9 mld zł.
Spadek poziomu płynności sektora bankowego związany był z pogłębiającym się kryzysem na
światowych rynkach finansowych, szczególnie po ogłoszeniu upadłości banku inwestycyjnego Lehman
Brothers w Stanach Zjednoczonych w połowie września 2008 r. Wobec ogromnego wzrostu
ryzyka niestabilności rynków finansowych, nastąpił spadek wzajemnego zaufania banków, co doprowadziło
do ograniczenia transakcji na rynku pieniężnym. Wpłynęło to negatywnie na funkcjonowanie
krajowego rynku międzybankowego. Zmniejszyła się skłonność banków do udzielania lokat międzybankowych,
ograniczone zostały limity kredytowe ustalane dla banków kontrahentów, co skutkowało
zawężeniem obrotów rynku międzybankowego wyłącznie do depozytów jednodniowych. Banki preferowały
utrzymywanie w NBP wolnych środków pieniężnych na rachunkach bieżących oraz lokowanie
208
W IV kwartale 2008 r. nastąpił znaczny spadek tempa wzrostu kredytów walutowych do poziomu 8,2% (16,5% w III kwartale)
przy systematycznym zmniejszaniu się wolumenu kredytów złotowych do poziomu 2,5%.
185